Konferencë për shtyp e Kryeministrit Edi Rama:

 

Kryeministri Edi Rama: Unë dje kam folur, sot është radha juaj që të bëni pyetje dhe jam në dispozicion për të dhënë të gjitha përgjigjet.

 

Ju mbrëmë njoftuat një fushatë informuese, sqaruese për 60 ditë, pas asaj çfarë ndodhi dje. Pse kjo fushatë informuese nuk u mor përpara se trau të vendosej dhe pse u desh që të ndodhte ajo që ndodhi dje, për të dhënë një informacion sqarues?

Kryeministri Edi Rama: Unë kam komunikuar dje se në jo më shumë se 60 ditë, mund të jetë edhe më parë, ne do përfundojmë diskutimin e nisur prej disa javësh me kompaninë, përsa i përket sistemit që do të përdoret për përdoruesit e shpeshtë të rrugës dhe mënyrës sesi do të adresohet nevoja e banorëve më në nevojë nga pikëpamja ekonomike. Nga ana tjetër kam thënë që ndërkohë do të ndërmarrim një komunikim intensiv shpjegues, jo sepse nuk e bëmë më parë, por sepse dezinformimi dhe manipulimi i opinionit publik dhe posaçërisht i njerëzve në Kukës ka triumfuar mbi shpjegimet që ne kemi dhënë gjatë debateve të ditëve të fundit.

Nëse unë do t’ju pyes juve, por jo vetëm juve që jeni këtu, por të gjithë ata që marrin përsipër misionin e informimit të publikut përmes mediave, a e keni lexuar kontratën, me siguri përgjigja është jo, nuk e kemi lexuar kontratën. Çka bën që edhe sot që flasim, faktit shumë të thjeshtë, që lidhet me kontratën e shkruar shumë kohë më parë, që ka një sistem të posaçëm që do vihet në punë për përdoruesit e shpeshtë, trajtohet sikur unë paskam bërë një tërheqje. Të tërhiqesh nuk është asnjëherë e paudhë, në rast se duhet të tërhiqesh, por këtu s’ka asnjë tërheqje për të bërë, por ka thjesht nevojë për të luftuar dezinformimin që orkestrohet nga zjarrnxitësit e Tiranës dhe që për fat të keq gjen të gjitha kanalet hapur në pasqyrat mediatike të Tiranës.

Më vjen shumë keq që në këtë proces, – pasi kjo kontratë është nënshkruar që prej dy vitesh, pasi ka një vit që kompania ka filluar punë dhe ka bërë goxha punë deri tani, mund t’ju informoj dhe për këto, – ngrihet një furtunë në gotë dhe derdhet benzinë e ndizet zjarr mbi pronën e përbashkët dhe mbi një investim që, sa për dijeni, do duhet ta dëmshpërblejë përsëri buxheti i përbashkët. Kështu që, në këtë fushatë dezinformimi, ku me dashje, apo pa dashje, të gjithë ju keni rolin tuaj, ne mund të kishim bërë më shumë, patjetër, për ta luftuar dezinformimin dhe në këtë fazë do përpiqemi të bëjmë atë që duhet, për të informuar si duhet publikun dhe në mënyrë të posaçme banorët.

 

Zoti Rama ju thatë që komunikimi nuk ka munguar për shpjegimin e mënyrës sesi do bëhet kjo pagesë edhe për ata që do e kenë më të thjeshtë, por ju e keni prezantuar këtë kontratë që me sa duket parashikoka edhe pjesën që e paguan buxheti i shtetit, nëse dëmtohet për shkaqe protestash, që banorët me sa duket nuk e kanë dashur. Ju e keni komunikuar këtë kontratë me banorët, meqë ka dhe dy vjet që po bëhet gati dhe a kanë qenë ata në dijeni për çfarë do ndodhte?

Kryeministri Edi Rama: Në kontratë nuk parashikohet që, nëse çohet një grup vandalësh edhe i vë zjarrin investimit, do ta paguajë shteti. Kjo s’ka nevojë të parashikohet në kontratë. Kjo është në ligjshmërinë e Republikës së Shqipërisë. Shteti ka detyrimin të mbrojë pronën publike dhe private, ka detyrimin të mbrojë investimet publike dhe private. Kur këto investime sulmohen dhe digjen nga vandalë, sigurisht që kush i ka bërë investimet i kërkon mbrapsht paratë nga shteti. Kjo s’ka nevojë të parashikohet në kontratë. Kontratat shkruhen për shoqëri të civilizuara, ndërkohë që ligjshmëria e përgjithshme parashikon se çfarë bën, çfarë ndodh në rastin kur njerëz, individë, grupe agresojnë pronën. Kontrata është e njohur qysh prej dy vitesh. Unë në debatin e bërë gjatë këtyre ditëve, kur kam pasur mundësinë të flas edhe në Parlament, e kam bërë shumë të qartë këtë gjë. Mirëpo përsëri vërtetohet ajo shprehja “sa të veshë e vërteta pantallonat, gënjeshtra ka bërë xhiron e botës”.

 

Ju dhatë një koment edhe tani, edhe ditën e djeshme, mbi protestuesit. Në një moment të një videoje të shfaqur në të gjitha mediat, punonjësi i Forcave të Ndërhyrjes së Shpejtë godet një qytetar, i cili në asnjë moment nuk reagon. A keni ju një koment për sjelljen e këtij polici, duke qenë se për protestuesit e dhatë një të tillë?

Kryeministri Edi Rama: Vetëm ju mund të bëni pyetje të tilla, sepse përgjigja është e qartë. Në radhë të parë dihet që ka një zonë të përcaktuar për protestën. Kush e shkel vijën e zonës së përcaktuar për protestën është në shkelje të ligjit. Kështu që godet, apo s’godet, je në shkelje të ligjit. Në ato kushte që ishin dje, policia ka bërë më të mirën e mundshme, duke ruajtur gjakftohtësinë përballë një tufe vandalësh, të cilët natyrisht do të marrin të gjithë ndëshkimin që meritojnë.

 

Zoti Kryeministër, ditën e djeshme, gjatë konferencës për shtyp, ju thatë se në fakt protesta ishte ngjizur në kryeqytet, pra, ishte ngjizur nga Tirana. Kujt i referoheni?

Mbi ç’studim është vendosur kjo taksë? Takimi që ju keni parashikuar të hënën me kryebashkiakun e Kukësit, a do të sjellë diçka të re, në sensin, a mund të kemi një reduktim të tarifës, apo tashmë gjërat janë mbyllur dhe pas vendosjes së traut, qytetarët do të detyrohen të paguajnë përsëri 5 euro në vajtje dhe 5 euro në kthim?

Kryeministri Edi Rama: Unë thashë që në kontratë është parashikuar dhe duhet të artikulohet sipas kontratës, brenda 6 muajsh, gjë që ne do ta bëjmë shumë më shpejt dhe e kemi nisur këtë proces me kompaninë, sistemi i posaçëm për përdoruesit e rregullt, përdoruesit e shpeshtë. Përdoruesit e shpeshtë sigurisht janë ata që banojnë në atë zonë. Të tjerët janë përdorues të rrallë të rrugës, në kuptimin që mund të kalojnë një herë, dy herë, tre herë në vit. Ndërkohë që për banorët do të ketë një sistem të posaçëm, që do t’u shërbejë të gjithë atyre që janë përdorues të rregullt të rrugës, që do të thotë se do të mund të marrin abone që vetvetiu reduktojnë çmimin. Kjo është elementare.

Përsa i përket se kush janë nxitësit, ata janë në sytë e të gjithëve. Çudi që ju nuk i keni parë, ose nuk e dini akoma se kush janë, se e di i madh e i vogël në Shqipëri.

Ndërkohë që më lejoni t’ju them se deri në momentin që po flasim, kompania ka bërë 15.2 milionë euro investime mbrojtëse. Ju jeni që keni transmetuar kronika për rrëshqitje dhe për rënie masivesh guri në Rrugën e Kombit, apo jo? Kanë ndodhur 3 rrëshqitje të konsiderueshme në periudhën kur ka hyrë në fuqi marrëveshja dhe kompania ka filluar punën. Janë bërë investime për rikuperimin e menjëhershëm të këtyre 3 skarpateve të dëmtuara. Janë bërë investime për urat në rrezik. Ka pasur ura në rrezik shembjeje. Janë bërë investime për tunelin. Vetëm mirëmbajta e tunelit shkon mbi 0.5 milionë euro në vit. Nga ana tjetër, për herë të parë në historinë e kësaj rruge nuk ka pasur asnjë minutë bllokim nga dëbora dhe nuk ka pasur aksident për shkak të dëborës, sepse kompania ka blerë 20 borëpastruese të reja “Mercedes Benz”, të cilat kanë punuar për të garantuar kalueshmërinë e rrugës, pa asnjë problem, kur ka pasur dëborë. Po ashtu është bërë studimi i mbrojtjes dhe i investimeve të nevojshme në rrugë. Ka 37 zona të rrezikshme në aksin e Rrugës së Kombit, që do të thotë 37 vatra potenciale të rrëshqitjes dhe largqoftë, aksidentesh për jetën e njerëzve. Parashikohen 30 milionë euro investime të tjera për këto 37 zona, për ndërtimin e urës së re të Kukësit, e cila nuk ekziston, sepse rruga dihet që është lënë rrugëve dhe 7 mbikalime të reja në pikat ku është e nevojshme për banorë të komuniteteve përgjatë rrugës, që nuk ekzistojnë. Vetëm projekti, me të gjithë studimin e nevojshëm gjeologjik të munguar, – rrugë pa studim gjeologjik që mund të quhet i tillë, a mund të imagjinohet dhe kjo rrugë ka një studim gjeologjik paçavure, – pra, është bërë studimi i ri gjeologjik, është bërë projekti për të gjithë operacionet mbrojtëse, pa llogaritur procesin rutinë të mirëmbajtjes. Dhe vetëm projekti ka kushtuar 2.8 milionë euro. Të gjitha këto janë masa financiare të rënda dhe të domosdoshme, për të garantuar vazhdimësinë normale të funksionimit të rrugës.

Nëse ne nuk do të vepronim kështu dhe nuk do të vendosnim pagesën për përdoruesit e rrugës si kontribut për vetë rrugën, do ishim më të qetë, patjetër, por do të nxisnim rrënimin e mëtejshëm të rrugës dhe rruga mund të dilte përfundimisht nga kushtet e sigurisë e të bëhej e papërdorshme. Pastaj do duhej një ndërhyrje masive, sepse degradimi aty ka qenë i vazhdueshëm gjatë të gjithë këtyre viteve. Unë ju kujtoj edhe njëherë që paraardhësi im e ka thënë botërisht, që ne e ndërtuam, por nuk mund ta mirëmbajmë dot. Ka thënë të vërtetën. Si rrallë herë i ndodh, por ka thënë të vërtetën. E ka filluar procesin për të vendosur pagesën dhe procedura ka dështuar. Në vitin 2014 ka rifilluar si procedurë me ekspertë ndërkombëtarë të IFC-së, janë bërë të gjitha studimet për tarifën, procesi ka hyrë në garë dhe ka rezultuar i suksesshëm. Kompania e zgjedhur ka treguar seriozitet të plotë në zbatimin e kontratës me shtetin. Kjo është e vërteta e thjeshtë. Natyrisht, nëse kur je në karrige thua “e ndërtuam, por nuk e mirëmbajmë dot” dhe kur do të djegësh shtetin thua “kjo është taksë hajdutërie”, këtu nuk jemi më në zonën e debatit, kundërshtive politike, por jemi në një zonë tjetër. Jemi në zonën e dezinformimit, e nxitjes së qëllimshme të njerëzve dhe e zjarrnxitjes përmes individësh të mbledhur me dorë, për të bërë atë që bënë.

Mund t’i jepja përgjigje të gjitha pyetjeve, por faktikisht jemi në kushtet kur do të ishte e udhës që edhe ju të jepnit kontributin tuaj, jo për ne, jo për qeverinë, por për të vërtetën. E vërteta është që nga një anë nuk ka asnjë shans, asnjë mundësi që kjo rrugë të mund të mirëmbahet pa pagesë, është artimetikisht e pamundur dhe nga ana tjetër është plotësisht e parashikuar që të ndërtohet një sistem i posaçëm për të gjithë përdoruesit e shpeshtë të rrugës. Pra, të gjithë banorët e zonës që do ta përdorin rrugën më shpesh do të kenë karta abonosh, që do të jenë pagesë e drejtpërdrejtë për 1 muaj, 6 muaj apo 1 vit, këto janë duke u diskutuar, kështu që mos i merrni për kapital fjalët e mia, se si do jenë të shtrira në kohë dhe sa lloj abonosh do ketë. Por ama e vërteta e thjeshtë është që, nëse je përdorues i shpeshtë i rrugës dhe pa abone, do duhet që sa herë kalon, të paguash çmimin. 5 euro është vendosur bashkë me tarifën në lekë për faktin se një numër i madh përdoruesish të kësaj rruge janë qytetarët e Kosovës dhe ata paguajnë në euro. Për të lehtësuar pikërisht këtë, për të mos ta kthyer pikën e kalimit në një pikë “Exchange”, por ta bërë të shpejtë kalimin, është vendosur 5 euro si referencë. Sigurisht qytetarët e Shqipërisë do paguajnë me lekë dhe për të gjithë ata që kanë nevojë për ta përdorur këtë rrugë më shpesh do të ketë abone. Ashtu sikundër 120 mijë euro që kompania i vendos në dispozicion të bashkisë për banorët më në nevojë. Fjala vjen, nëse njerëzit do shkojnë në spital, duke filluar që nga ata që kanë nevojë për të bërë dializën dhe që e kanë të domosdoshme ta kalojnë rrugën 3 herë në javë, nuk mundet as t’ju themi që ju do paguani sa herë të kaloni tarifën e plotë dhe as t’i lëmë të paguajnë. Atëherë do ketë kompensim për pagesë direkte nga ky buxhet. Edhe për këtë buxhet po artikulohet i gjithë procesi i vendosjes së pikave mbi “i”, për të mos lënë që për një arsye apo për një tjetër, për paaftësi, apo qëllimisht, bashkia të mos jetë në gjendje që këto 120 mijë euro në vit t’i çojë aty ku duhet. Brenda jo më shumë se 60 ditëve, të gjitha këto do të jenë të vendosura një për një dhe do të jenë të qarta për të gjithë.

Pse nuk u bënë më parë? Sepse kontrata parashikon që pas vendosjes së sistemit duhen 6 muaj, sepse në 6 muaj identifikohen përdoruesit e sheshtë. Kjo është arsyeja, jo se ne e lamë me “hajde ta fillojmë njëherë”, por sepse duhen 6 muaj për identifikimin e përdoruesve të shpeshtë, sipas ekspertizës ndërkombëtare.

 

Përtej faktit që ju jeni të bindur se arsyeja pse dolën qytetarët ishte mosinformimi, ose keqinformimi, ose dizinformimi …

Kryeministri Edi Rama: Jo, nuk janë arsyeja pse dolën ata. Ata nuk janë qytetarë. Qytetarët nuk vënë zjarre. Qytetarët nuk shkojnë me benzinë me vete në protestë. Qytetarët nuk shkojnë me hunj në protestë. Unë flas për ata banorë dhe për ata qytetarë, qoftë në Kukës, qoftë në Kosovë, qoftë në të gjithë Shqipërinë, që e konsiderojnë këtë pagesë të tepërt, të paarsyeshme etj., për ata flas. Unë nuk flas për ata që vunë zjarr dje dhe që goditën forcat e policisë, se ata do flasin përpara prokurorëve dhe përpara gjykatës, s’kanë punë me mua fare.

 

Përtej etiketimeve që shtrihen për qytetarët…

Kryeministri Edi Rama: S’është etiketim. Edhe njëherë, kush shkon me benzinë me vete në një protestë nuk meriton të konsiderohet qytetar, ka vetëm një emër, vandal.

 

Ke 7 vjet që thua kështu për qytetarët, zoti Kryeministër, por unë preferoj t’i quaj qytetarë.

Kryeministri Rama: Keni të gjithë keqardhjen time për preferencën tuaj.

 

Pyetja ime ishte që përtej faktit që njerëzit që dolën në protestë, përtej faktit që ju jeni të bindur që ata dolën se ishin të keqinformuar, ose të nxitur nga politika e Tiranës, po sikur të njëjtin reagim, ata ta bëjnë edhe kur ju t’i informoni çfarë do ndodhë më tej?

Kryeministri Edi Rama: Së pari, në protestë ka pasur njerëz që kanë shkuar me benzinë me vete, njerëz që kanë shkuar me hunj me vete, njerëz që kanë shkuar për të bërë dhunë dhe ka pasur edhe njerëz që kanë shkuar se kanë pasur kundërshtinë e tyre. Këta të dytët janë qytetarë. Ata të parët janë vandalë që kanë kryer krime të rënda që janë parashikuar nga Kodi Penal i Republikës së Shqipërisë. Kushdo që të ngrejë dorën kundër ligjit do të marrë ndëshkimin e merituar, sa herë ta bëjë këtë. Unë mendoj që masa e njerëzve, një masë e konsiderueshme njerëzish që e kundërshtojnë pagesën janë në të njëjtën kohë absolutisht kundër zjarrvënies. Unë flas për ata dhe ne iu detyrohemi atyre shpjegime. Kukësi nuk është një grup zjarrvënësish, një grup vandalësh me hunj. Populli i Kukësit, por dhe në tërësi opinioni publik meriton shpjegime të vazhdueshme, në kushtet kur ka një dezinformim të vazhdueshëm, kur ka një agresion të vazhdueshëm, që amplifikohet me ndihmën e shumë mediave, që në papërgjegjshmëri të plotë dhe pa asnjë etikë profesionale bëjnë amplifikimin. E ka lexuar ndonjëri kontratën? Nuk bën vaki.

Ashtu sikundër, ky problem i mosnjohjes së kontratës lidhet edhe me atë që thashë dje, se mund të kishim bërë më shumë ndoshta për njerëzit. Kjo nuk do të thotë që duke bërë ne më shumë, do kishin ndaluar zjarrnxitësit e Tiranës dhe zjarrvënësit atje në Kukës të bënin atë që bënë, se ajo që ndodhi nuk është populli i Kukësit. Një grup disa qindrash vetash, ku pjesa e pararojës kishte ardhur me synimin që të bënte atë që bëri.

Kështu që nuk ka shans që të tërhiqemi, për një arsye shumë të thjeshtë. E thashë edhe dje, do ishte shumë e thjeshtë për mua të mos ta bënim fare këtë punë. Rruga do binte copa-copa, por përsëri aty do ishte, do ndodhnin edhe disa aksidente, në një hark kohor 5-10-vjeçar, rruga do të ishte përfundimisht e papërdorshme. Ajo që do duhej investuar pastaj do të ishte shumë më e madhe. Midis këtyre të dyjave, rehatisë dhe komoditetit në karrige për të shtyrë kohën e qëndrimit pa siklete dhe marrjes së një vendimi që sigurisht nuk është një vendim i marrë me qejf, apo për qejf, por një vendim i marrë për të garantuar rrugën, zgjedhja për mua është e qartë, ka qenë gjithmonë e qartë, se përndryshe do kisha bërë dhe unë, atë që bënë të tjerët para meje, s’do kishim bërë asnjë reformë të vështirë. Do iu kishim thënë njerëzve vazhdoni, disa paguani, disa mos i paguani dritat. Këtu ishim, apo jo, kur ndodhte kjo? Do iu thoshim s’ka problem, disa paguani, disa mos i paguani taksat, disa respektoni, disa mos e respektoni semaforin e me radhë në të gjithë sektorët. Do isha më rehat për veten time, por Shqipëria nuk do kishte hyrë në një fazë të re rindërtimi, që doni, s’doni ju, po ndodh. Sigurisht frytet do të merren hap pas hapi. Nëse sot jemi në gjendje të ndërmarrim një program masiv investimesh publike, kjo vjen si rezultat i faktit që kemi garantuar bazën, pas një momenti kur ne filluam të qeverisim mbi gropë. 720 milion dollarë gropë.

Për ata që tregojnë përralla që keni 200 milionë, çojini për mirëmbajtje, ajo është e ardhur nga taksa kombëtare. Ne e kemi shumëfishuar fondin e mirëmbajtjes, krahasuar me qeverinë e mëparshme që s’bënte mirëmbajtje fare dhe sot janë 3.2 miliardë lekë të reja për mirëmbajtjen e rrugëve në të gjithë Shqipërinë. Një pjesë janë nga buxheti, 12.7 milionë euro, një pjesë janë nga Banka Botërore, 11.3 milionë euro dhe kaq është maksimumi që mund të bëjmë. Ndërkohë kemi një program të tërë investimesh. Do nisim investimin për hyrjen e Tiranës që është një problem shumë i madh. Ju kujtohet Zogu i Zi, e mbani mend kur thosha se, nëse do prishet sot, do të vijë dita të paguani më shtrenjtë nesër. Ka ardhur dita. Tek ajo ditë jemi. Po ashtu do të bëjmë investimin në rrugën lidhëse të Delvinë-Kardhiqit, për të garantuar një lëvizshmëri shumë më të shpejtë për të gjithë pushuesit në Sarandë. Ndërkohë kemi Rrugën e Arbrit, rrugën Milot-Balldren, rrugën Thumanë-Kashar. Dje thashë se do të bëjmë një rrugë tjetër me pagesë. Rruga e radhës me pagesë do të jetë Kashar-Rrogozhinë për të shkuar në Vlorë. Kjo do bëjë që nga Shkodra, ku nuk do shkohet më në atë xhepin fallso mbrapa shkëmbit, sikur do ndalojnë për të kryer nevojat personale makinat, por do shkohet me tunel, deri në Kashar dhe deri në Vlorë do ketë një lëvizshmëri shumë më të sigurt, sepse do jenë rrugë makinash, jo rrugë ku edhe makina, edhe delja, edhe lopa, edhe gomari dhe këmbëshpejti kanë të njëjtin status. Bëhet fjalë për një volum investimesh kolosale për mundësitë tona.

Atëherë, si do mundemi të bëjmë atë që duhet për infrastrukturën në Shqipëri, nëse nuk fillojmë të kuptojmë se duhet kontribut për përdorimin e rrugëve, duke filluar hap pas hapi, natyrisht. Nuk po bëjmë asgjë që e kemi shpikur ne. E ka gjithë bota. Gjermania është e vetmja që nuk ka pagesë për rrugët dhe është sot në debat, projekti për vendosjen e pagesës për çdo autostradë. Janë të gjitha të ndërtuara nga buxheti i shtetit gjerman. Se dëgjoj dhe këto përrallat e këtyre, ato që ndërton buxheti, duhet t’i mbajë buxheti. Buxheti çfarë është? Buxheti është kontribut i taksapaguesve dhe përdoruesit duhet të kontribuojnë, jo të kontribuojnë dhe taksapaguesit që nuk kanë makinë. Është shumë e thjeshtë.

 

Rastis që e kam lexuar kontratën dhe në kontratë thuhet që, siç e thatë dhe ju, brenda 6 muajve, kompania do evidentojë personat që kanë frekuentueshmëri më të lartë të rrugës dhe pastaj do nxjerrë abonetë. Ndërkohë që thotë që 120 000 euro në vit do t’ia japë bashkisë, pa ditur akoma sesa është numri i këtyre që kanë nevojë për këto shërbime. Ndërkohë që ju thoni se brenda 60 ditëve do ndërhyni…

Kryeministri Rama: Më fal, kemi nisur këtë punë prej, në mos gabohem, rreth 1 muaj me kompaninë, për të diskutuar si do të jetë sistemi. Duke marrë sigurisht shembuj të ndryshëm, por duke marrë në konsideratë dhe gjendjen sociale të zonës. Kështu që, kontrata thotë 6 muaj duhen, – këtë nuk e thotë kontrata, por ata që e kanë shkruar kontratën, – sepse në 6 muaj  identifikohen përdoruesit e shpeshtë. Ndërkohë që sistemi që ne duam të bëjmë dhe kjo është një gjë që kemi nisur ta diskutojmë prej një muaji është që  kushdo që do ta përdori rrugën më shpesh, se fjala vjen, një pjesë e banorëve mund ta përdorin rrugën shumë rrallë, kur u duhet të shkojnë për një dasmë, apo një ditëlindje e kështu me radhë, ndërkohë që pjesa tjetër e përdor më shpesh dhe trajtimi i atyre që e përdorin shumë rrallë duhet të jetë i posaçëm për ata që banojnë në Kukës, se përdoruesit e tjerë duhet të paguajnë 5 euro dhe mos ta diskutojnë fare. Për ata që banojnë në Kukës dhe e përdorin rrugën rrallë do të thotë që janë njerëz që jetojnë kryesisht në zona rurale dhe kanë më pak nevoja e nuk mund t’u thuash, meqë do shkosh një herë në vit në Tiranë për një ditëlindje, paguaj 5 euro. Për këta nga njëra anë dhe për ata që janë përdorues të shpeshtë, ne po ndërtojmë një sistem që të bazohet tek një trajtim i veçantë. Kështu që kjo është një gjë që unë e kam shpjeguar edhe në Parlament, por, fatkeqësisht, gënjeshtra ka fuqi të madhe të përkohshme.

 

Pritet që të ndërhyhet në kontratën konceisonare? A i druheni ndonjë arbitrazhi të mundshëm?

Kryeministri Rama: Jo, nuk ka ndërhyrje në kontratën koncesionare. Ky është zbërthim, sepse kontrata vetë, nëse ju e keni lexuar dhe keni gjithë përgëzimet dhe respektin tim, është shumë e përgjithshme. Nuk thotë edhe për 120 000 euroshin, edhe për 6-muajshin, nuk jep detaje, është në tagrin e autoritetit shtetëror dhe të kompanisë që të gjejnë rrugën e përbashkët për të vendosur pikat mbi “i”. Natyrisht ne jemi në anën që mbron interesin e banorëve, kompania është në anën që mbron investimin dhe interesin e vet, por jam i bindur që ne do të gjejmë rrugën e arsyes dhe rruga do të jetë me pagesë, kjo nuk diskutohet. 5 eurot nuk negociohen, ama për banorët e zonës do të ketë një trajtim tjetër, me lehtësirat përkatëse.

 

Ju dje thatë që parashikoni që edhe rrugën Kashar – Rrogozhinë – Vlorë, që presupozoj se duhet të jetë Rrogozhinë – Vlorë rruga ekzistuese dhe jo  autoband i ri, të tarifohet. Pra, perspektiva është që shumë nga akset kryesore të kenë tarifa. Për të kuptuar që do qëndrojë taksa e qarkullimit, se është taksë specifike, nuk është taksë kombëtare, është specifike vetëm për qarkullimin, do kemi ndërtim rrugësh me PPP, apo do kemi ndërtim rrugësh me koncesion dhe që do të paguhen, cila do të jetë perspektiva e rrjetit rrugor dhe si do ndërtohen dhe mirëmbahen?

Kryeministri Rama: Edhe një herë, nuk kemi për të shpikur asgjë. Tre janë format që ndërton bota rrugë. Me para direkt nga buxheti i shtetit, me partneritet publik privat, të formës së Programit “1 miliardë”, ku fjala vjen, rruga e Arbrit ndërtohet nga privati, shlyhet në një X numër vitesh nga shteti dhe përdoret pa pagesë dhe me investim direkt të privatit, siç ne duam të jetë rruga Kashar – Rrogozhinë, një aks i ri. Kur them Kashar – Rrogozhine nuk kam parasysh Kashar – Durrës – Rrogozhinë, kam parasysh Kashar – Rrogozhinë,  aks i ri komplet dhe ndërkohë, diskutimi që po bëjmë është përfshirja në kompleks edhe e rrugës Tiranë – Durrës dhe e rrugës drejt Vlorës, për të bërë një rindërtim të plotë, sepse rruga Tiranë – Durrës është katastrofë, nuk është rrugë. Ju bëni kronika me të drejtë, i ka ikur koha. Ka qenë një autostradë, në kuptimin më të mirë të fjalës, në sytë tanë në atë kohë kur u bë, sot është një hata, një rrugë ku, kur kalon sidomos kthesën për në Rinas, është korridor midis bizneseve. Të shikojmë nëse do të kemi një projekt konkret e pastaj kjo do diskutohet.

Ama një gjë dua ta theksoj se dëgjoj shpesh herë këtë historinë e “tarifa e lartë”. Tarifa është rezultat i studimit të fluksit të lëvizjes. Tarifa nuk ka lidhje me është zonë e varfër, është zonë e pasur, është në veri, është në jug, është shtet i vogël, është shtet i madh. Tarifa është kosto. Bëhet kostimi dhe ajo rrugë ka një lëvizshmëri kolosale gjatë periudhës së verës, por ka lëvizshmëri shumë të ulët gjatë periudhës së dimrit, që do të thotë se kjo bën që tarifa të jetë më e lartë. Tarifa nuk është për kilometra, në kuptimin që kaq tarifohet kilometri në republikën tonë, sepse ka kilometra që përdoren më shumë, ka kilometra që përdoren më pak. Unë këtë diskutim e kam bërë me ekspertët, kur kam marrë planin e parë dhe mua vetë mu duk tarifë shumë e lartë. Nga diskutimi që kam bërë me ekspertët dhe nga studimet që kam bërë për të kuptuar gjënë, qysh në vitin 2014 kur filloi kjo punë, mësova gjëra që nuk i dija dhe që ju nuk keni asnjë detyrë t’i dini, për sa kohë nuk merreni me këtë. Në momentin kur merreni me këtë, duhet t’i mësoni. Është shumë e thjeshtë. Kjo është historia e tarifës. Sa do jetë tarifa në një rrugë tjetër me pagesë, nuk di ta thotë askush, pa u bërë studimi i kostos, por mund të jetë shumë më e ulët, pasi ka një lëvizshmëri shumë më të madhe gjatë gjithë 12 muajve. Ndërkohë që në këtë kontratë ka një trafik risk, ka një fluks të trafikut të parashikuar. Nëse fluksi i trafikut të parashikuar nuk realizohet, është buxheti i shtetit që paguan diferencën, për të garantuar gjithmonë mirëmbajtjen.

Përsa i përket taksës, edhe njëherë, taksa nuk ka lidhje me mirëmbajtjen e rrugëve, është taksë kombëtare. Si i bëjmë, nga ku dalin investimet? Investimet tona në rrugë po shkojnë në një trend rritës të vazhdueshëm, qysh kur dolëm nga gropa. Ishim të detyruar njëherë të paguanim paratë për ato që nuk ishin paguar dhe ky trend rritës vjen nga buxheti. Taksat kombëtare shkojnë në buxhetin e shtetit, nuk janë tarifa që paguhen për një shërbim të caktuar. Kështu që këto të dyja bashkë nuk shkojnë me njëra-tjetrën, sepse do ketë vazhdimisht, edhe për një kohë të gjatë besoj unë, plot akse që do jenë pa pagesë, kështu që ato duhet mirëmbajtur. Do i mirëmbajë shteti, nuk ka kush i mirëmban tjetër.

 

Zoti Rama, me qeverinë e Kosovës ishit konsultuar për vendosjen e kësaj takse, sepse u gjetën si të papërgatitur?

Kryeministri Rama: Së pari, nuk është taksë. Këtu në Shqipëri dëgjoj shumë njerëz që thonë na janë rritur taksat. Është një histori shumë për të ardhur keq, sepse quajnë taksë pagesën e dritave, quajnë taksë pagesën e ujit. Këto nuk janë taksa. Kjo është tarifë përdorimi. Përdor një mall, do japësh pjesën tënde në kontribut. Së dyti, nuk kishim dhe nuk kemi asnjë arsye të konsultojmë, sepse nuk është një vendim, nuk është një tarifë e vendosur politikisht. Nuk mund të vendosen tarifat politikisht, sepse është kosto, ose do ta pranosh, ose nuk do ta pranosh. Nëse tarifa është e lartë, lëre mos e bëj. Por në rastin konkret po mos e bësh, fundi jo shumë i largët dihet, rruga nuk përdoret dot më. Tre herë keni raportuar në vitin e fundit rrëshqitje masive guri. Është zënë Rruga e Kombit nga shkëmbinj, është hapur për 40 minuta dhe lavdi Zotit nuk ka pasur viktima. Dhe nga studimi janë 37 vatra rreziku për jetën, sepse janë të pambrojtura.

Këto janë investime që do bëhen dhe kostoja e gjithë kësaj që kërkohet, nxjerr këtë tarifë. Çfarë do diskutonim me qeverinë e Kosovës? Kjo nuk është tarifë patriotizmi. Patriotizëm është ta paguash tarifën, të japësh kontribut, atë që të takon për tarifën dhe ato historitë që këtu do ndërpriten flukset janë qesharake. Asgjë nuk do ndërpritet, përkundrazi, çdo gjë do vazhdojë normalisht, sepse kushdo që vjen, do vazhdojë të vijë, kushdo që ikën, do vazhdojë të iki. Domethënë nuk ka asnjë rrezik të tillë, e thotë studimi, nuk e them unë, sepse kemi bërë një studim shumë të detajuar për të gjithë këtë proces. Ndërkohë, tarifa nuk u vu këtë javë. Tarifa ka dy vjet që dihet, kështu që nuk është një gjë e re.

 

Tarifa dihet prej 2 vitesh, ndërkohë që prej 1 muaji ju po negocioni dhe detaje me koncesionarin, siç u shprehët. Një detaj i vogël, pse kosovarët paguajnë në euro dhe u kthehet në lekë pjesa e mbetur? Problematika e këtyre ditëve ka qenë kjo, jepet pagesa në euro dhe konceisonari i kthen paratë në lekë.

Kryeministri Rama: Sepse jemi akoma dy shtete të ndara. Ne nuk mund të paguajmë dot me euro, ne kemi Lekun dhe paguajmë në lekë. Mundësi për të paguar me lekë është. Eurot janë vendosur për të lehtësuar qytetarët që vijnë nga Kosova, për të mos u thënë, ktheji njëherë në lekë e pastaj futu në Shqipëri. Ndërkohë që kthimin mbrapsht do e marrin në lekë, se nuk kanë si e marrin në euro në Shqipëri. Nuk besoj se ka nevojë për diskutim, se nuk ka kuptim.

 

Prej disa ditësh, kur filloi edhe pagesa e tarifës…

Kryeministri Rama: Jo kur filloi pagesa, kur filloi fushata e dezinformimit.

 

Nuk besoj se TCH ka bërë fushatë dezinformimi.

Kryeministri Rama: Jo, nuk e kam për TCH, e kam për të gjithë dhe e kam për ata që nxisin zjarrin në rrahë të parë, pastaj mediat reflektojnë zjarrnxitësin. Nuk mund të them dhe nuk është e vërtetë që mediat i kanë paraprirë fushatës së dezinformimit. Mediat thjesht e kanë bërë fushatën e dezinformimit të ndodhë. Kjo është e vërteta.

 

Ju shfrytëzuat vetëm seancën plenare, pasi kishte filluar tarifa, për të dhënë disa sqarime për qytetarët, qoftë edhe mundësia e vendosjes së aboneve, apo e subvencionit nga koncesionari përmes një pagese tek bashkia. Nëse media e kishte problemin dhe kaloi në dezinformim, siç thoni ju, pse nuk e shfrytëzuat një intervistë në ERTV për të dhënë shpjegimet mbi atë çka i priste qytetarët e painformuar të Kukësit.

Kryeministri Rama: Unë nuk ndërhyj në programet e TCH, ju mos ndërhyni në programet e ERTV. Natyrisht mund të kisha bërë këtë, mund të kishim bërë gjëra të tjera, e thashë edhe dje. Nëse ne nuk bëmë dot më shumë, apo nëse ne mund të kishim bërë më shumë, atëherë sigurisht që s’kemi bërë gjënë e duhur. Kështu që edhe kjo mund të ishte bërë. Kjo është e vërteta, por kjo nuk e ndryshon thelbin e çështjes. Thelbi i çështjes është se ajo që ndodhi dje është e ndarë nga pakënaqësia dhe kundërshtia e qytetarëve të zakonshëm kuksianë, dy gjëra komplet të ndara. Për mua janë dy gjëra të ndara me thikë, ata që vunë zjarrin, ata kanë punë vetëm me prokurorinë dhe me gjykatën, të tjerët meritojnë shpjegime të vazhdueshme. Prandaj unë dola edhe sot që është dhe Ditë Pashkësh, pikërisht për të shpjeguar edhe njëherë, edhe më në detaje dhe për t’ju thënë banorëve që mos hani sapunin për djathë, sepse gjërat për të cilat ju keni pakënaqësi dhe diskutoni, për shembull, unë kam parë shumë reagime që thonë dakord me pagesën, por është shumë dhe këto reagime, sa herë që janë të banorëve, janë të drejta. Për këtë, ne kemi një muaj që punojmë sepse kontrata e parashikon jo sepse po e bëjmë ngaqë u çuan zjarrvënësit dhe na detyruan që të mendojmë çfarë duhet të bëjmë. Absolutisht jo.

 

Kishte një numër të konsiderueshëm qytetarësh që po protestonin dhe një pjesë të tyre unë i njoh dhe nuk janë barbarë…

Kryeministri Rama: E bëra vetë këtë ndarje dhe thashë vetë që në atë protestë, çdo qytetar që ka shkuar për të shprehur kundërshti dhe që ka qëndruar drejt në raport me ligjin meriton shpjegime.

 

Pyetja ishte, ju nuk besuat në seancën plenare se do të kishte protestë dhe besoj e keni parasysh për cilën shprehje bëhet fjalë, që nuk do të ngriheshin në protestë qytetarët dhe dje, ata u ngritën në protestë, ndoshta edhe për shkak të një dështimi të komunikimit tuaj me qytetarët, duke tentuar të shkëlqeni në komunikim me kundërshtarët politikë.

Kryeministri Rama: Shpjegimet e mia mund të kenë qenë të pamjaftueshme, e thashë vetë dje, nuk e mohoj këtë gjë. Për shprehjen në fjalë, shprehja në fjalë ka qenë krejt pa lidhje me këtë rast të posaçëm, ka qenë e lidhur me thirrjen për revolucion, me ngritjen në revolucion, se kemi kohë që shikojmë aspiratën për revolucion, jo për rastin konkret. Edhe edhe njëherë, keqardhje për ju që përsëri vazhdoni këmbëngulni që dje protestuan qytetarë. Qytetarët që kanë marrë pjesë në protestë dje, nuk janë ata që kanë vënë zjarr. Qytetarët që vënë zjarr humbasin shansin të mund të quhen qytetarë. Kanë vetëm një emër, vandalë. Vandalizmi është qartësisht përkufizimi i kujtdo që vandalizon, që brutalizon, që shkatërron pronën publike apo private.

 

për vandalët, për hunjtë, për gurët me të cilën erdhën, një protestë e thirrur nga Partia Socialiste në atë kohë.

Kryeministri Rama: Është debat i vjetër dhe është e ndarë kjo punë. Unë kam tjetër opinion. Kam të njëjtin opinion që kam pasur që atë ditë. Protestuesit, atë ditë nuk kanë ardhur për të bërë asnjë lloj dhune dhe nuk kanë ushtruar asnjë lloj dhune, përkundrazi janë sulmuar nga policia. Unë personalisht, me Pandeli Majkon dhe me një grup tjetër kemi qenë duke ecur dhe jemi kthyer mu përpara kullave, sepse na erdhi përballë gjithë tymi i gazit lotsjellës dhe makina me ujë. Ne ndërkohë po ecnim për të ardhur këtu. Kështu që janë dy gjëra krejtësisht të ndryshme. Që turmat reagojnë kur sulmohen nga policia, kjo ndodh, por mos bëjmë krahasim komplet pa lidhje, sepse në këtë rast bëjmë gabim të madh.

 

Në dijeninë time, kur një rrugë bëhet me pagesë, duhet të ketë një rrugë alternative për të njëjtin destinacion. Rruga e vjetër e Kukësit, ne e dimë si është. A do të ketë ndonjë investim? Ne folëm gjatë gjithë kohës për tarifën për automjetet, që do të jetë 5 euro. Por tarifa për kamionët do të jetë shumë më e lartë. A do të ndikojë kjo në shkëmbimet tregtare, në uljen e tyre?

Kryeministri Rama: Kjo është shpjeguar, sigurisht në mënyrë të pamjaftueshme, por është shpjeguar edhe gjatë seancës plenare nga ministri. Llogaria është shumë e thjeshtë. Për të shmangur Portin e Durrësit, duhet të gjesh një port tjetër. Rruga për në çdo port tjetër kushton shumë më tepër nga pagesat e rrugës. Kështu që unë nuk shoh arsye për t’u shqetësuar në këtë drejtim. Patjetër është shumë më mirë pa pagesë, nuk diskutohet, por kini parasysh një gjë, të gjitha kompanitë, edhe kompanitë që vijnë në Portin e Durrësit për të shkuar në Kosovë, apo që dalin nga Porti i Durrësit, duke ardhur nga Kosova për të shkuar në Europë, paguanin me koncesionin e famshëm, famëkeq, të qeverise paraardhëse 36 euro për faturë dhe jo për kamion dhe ka raste kur faturat në një kamionin mund të shkonin edhe 15, bëni pak llogaritë. Ne në fillim thamë që koncesioni është krejtësisht kriminal, se i tillë është, pasi ka një ndryshim themelor mes koncesioneve që ne kemi dhënë dhe koncesioneve të mëparshme. Koncesionet në këndvështrimin tonë janë të papranueshme kur për një shërbim që shteti kërkon ta japë me një cilësi më të mirë, fut duart në xhepin e qytetarit. Me 36 euro për faturë nuk pati asnjë rënie të fluksit tregtar. Kanë paguar edhe 600 euro, edhe 700 euro, edhe 800 euro për kamion. Pse nuk ra fluksi tregtar? Do bjeri për përdorimin e rrugës? S’ka sesi të ndodhë.

Sigurisht është normale të thonë pse. Ku ta gjejmë ta kishim Shqipërinë pa asnjë taksë, pa asnjë tarifë, pa asnjë pagesë, me rroga shumë të larta, por kjo nuk është diçka që i takon kësaj bote. Ne e negociuam me kompaninë, pasi nuk mundëm dot ta zhbëjmë koncesionin, pasi kishte kaluar me ligj në Parlament dhe do të na kthehej në një goditje shumë të rëndë në arbitrazh, ku edhe e filluam dhe vetë avokatët që morëm na dhanë këshillën mos u shtyni më tutje, sepse kjo është çështje e humbur. Dhe e kemi çuar pagesën e faturës në 22, në mos gabohem dhe përsëri kamionët kanë më shumë se një faturë. Është më e lehtë, por është e rëndë. Pse nuk ka rënë fluksi tregtar?

Sa i përket asaj që duhet të ketë, apo nuk duhet të ketë rrugë alternative, kjo nuk është kusht, për sa kohë ka një përdorim të posaçëm, pra, ka një sistem të posaçëm përdorimi nga ana e atyre që janë përdorues të shpeshtë.

 

Këshilltarët socialistë që morën pjesë në atë protestë dje, ishin qytetarë të painformuar mjaftueshëm nga qeveria e tyre, apo ishin vandalë të nxitur nga flaka e opozitës në Tiranë?

Kryeministri Rama: Këshilltarët socialistë që votuan thirrjen e protestës nuk janë më sot anëtarë të Partisë Socialiste, kështu që nuk më intereson fare çfarë ishin dje. Shpresoj të kenë qenë protestues të painformuar dhe jo pjesë e protestuesve të organizuar për të bërë vandalizma.

Ju falenderoj dhe shpresoj që kjo të ketë vlejtur për të vazhduar procesin e përmbushjes së detyrimit të papërmbushur për shpjegimet e pamjaftueshme. Dua ta theksoj që ne do të rifillojmë menjëherë rindërtimin e pikës dhe qëllimi është që në momentin kur pika të jetë gati, edhe sistemi në fjalë për banorët të jetë i qartë e të mos ketë më asnjë ekuivok dhe ata që do të jenë përdorues të shpeshtë të rrugës ta dinë ekzaktësisht se nuk do të paguajnë njësoj, për sa kohë janë në atë zonë, pra, do mund të marrin abone, sipas sistemit që do të ndërtohet. Ndërkohë që për banorët e tjerë, duke filluar nga ata më në nevojë, do të shfrytëzojmë më së miri shumën që ka përcaktuar kontrata, duke marrë të mirëqenë që të gjithë do të na mirëkuptojnë që investimet e kryera dhe që do të vazhdojnë të kryhen, janë të një rëndësie të dorës së parë, qoftë për ndalimin e procesit të degradimit, për garantimin e sigurisë dhe për përfundimin më në fund të asaj rruge që u la rrugëve dhe u kthye në një problem, siç është kthyer sot.

Faleminderit!