Kryeministri Edi Rama takim me drejtuesit vendorë dhe përfaqësues të bashkive të Qarkut Vlorë:

Kryeministri Edi Rama: Donim ta kishim këtë takim, për të dëgjuar përfaqësuesit e pushtetit vendor, ku janë ftuar pa dallim, kryetarët e bashkive dhe drejtues të njësive administrative, plus përfaqësues të Këshillave Bashkiakë, në mënyrë që të mund të kemi një pasqyrë të shqetësimeve dhe po ashtu, edhe të konsideratave tuaja lidhur me çfarë ju mendoni që mund të bëhet më mirë, ose çfarë ju mendoni se nuk po shkon si duhet në marrëdhëniet me qeverinë qendrore, me institucionet e administratës qendrore.

Kryetari i Bashkisë Himarë, Jorgo Goro: Faleminderit Z. Kryeministër. Ne mendojmë se do ishte më e udhës që qeveria të shkrinte disa institucione të ndërmjetme ndërmjet ministrive dhe bashkive, të cilat gjatë gjithë kohës nuk kanë dhënë produktin e tyre dhe çdo drejtori që kanë bashkitë, çdo zyrë që ka bashkia të jetë një zyrë që do përfaqësojë direkt çdo ministri. Në të njëjtën kohë, edhe ne duhet të bëjmë atë që ju keni kërkuar, që të ulim sa më shumë çështjen e dokumentacionit që ne u kërkojmë qytetarëve. Ne e kemi më të thjeshtë, sepse dhe gjendjen civile e kemi aty, por, edhe në bazë të orientimeve që ju keni dhënë, mund të organizojmë punën në mënyrë të tillë që të mos u kërkojmë shumë dokumente qytetarëve. Një punë e mirë është bërë me çështjen e lejeve të ndërtimit, me sistemin e lejeve, ka gati një vit që kjo funksionon. Në këtë kuadër, ne mund të vazhdojmë edhe me dhënien e çdo lejeje tjetër që jepet nga bashkia.

Kryeministri Edi Rama: Për çfarë institucionesh e ke fjalën konkretisht?

Kryetari i Bashkisë Himarë, Jorgo Goro: Duke filluar nga bujqësia. Nuk duhet Drejtoria e Bujqësisë në Qark, kur ajo mund të punojë shumë mirë me Drejtorinë e Bujqësisë në Bashki. Nga turizmi, nga shëndetësia po ashtu. Të gjitha llojet e shërbimeve që janë të lidhura me qytetarin, ato mund të jenë vetëm pranë bashkive. Unë mendoj se kështu jemi direkt me qytetarin.

Kryeministri Edi Rama: Besoj se është vetëm çështje kohe, sepse ne e kemi bërë të qartë që Drejtoritë e Bujqësisë do shkrihen dhe një pjesë e rolit të tyre do t’i kalojë AZHBR-së, ndërkohë që pjesa tjetër është pjesa që i takon pushtetit vendor. Që do të thotë se nga njëra anë, pushteti vendor duhet të ketë shumë më tepër fokus tek zona rurale, që për shkak të traditës është parë gjithmonë si zonë e komunave dhe jo e bashkisë kryesore dhe ende bashkia sot, si entitet është më shumë e fokusuar tek zona urbane dhe nga ana tjetër, çdo bashki të ketë një nënkryetar të dedikuar për bujqësinë, që të jetë drejtpërdrejtë në bashkëveprim me ministrin e Bujqësisë.

Përsa i përket dokumentacionit, unë dëshiroj që të jemi shumë të qartë. Akoma në Qarkun e Vlorës lëshohen certifikata nga gjendja civile dhe unë nuk e kuptoj për çfarë arsye ju prodhoni akoma certifikata. Ministri i Brendshëm ka nxjerrë një urdhër për të gjitha drejtoritë e gjendjes civile, duke thënë “ndaloni prodhimin e certifikatave”. Mos iu kërkoni më njerëzve të vijnë të printojnë certifikata dhe të paguajnë certifikata. Pavarësisht se ka një rënie të numrit, përsëri vazhdon prodhimi i certifikatave. Ndërkohë që është detyra juaj, në rastet kur ju duhet certifikata për një shërbim, ta nxirrni për qytetarin nga kompjuteri dhe në rastin kur qytetari vjen për ta marrë certifikatën, t’i thoni, s’ka nevojë të rrish në radhë e s’ka nevojë të paguash. Këtë kijeni parasysh, sepse edhe Gjendja Civile e Bashkisë Vlorë prodhon certifikata akoma sot që flasim.

Ne po përgatisim një vendim tjetër. Do të gjobisim punonjësit e Gjendjeve Civile që vazhdojnë certifikatat dhe dëmtojnë buxhetin e qytetarëve e të familjeve, që s’kanë nevojë fare të harxhojnë asnjë qindarkë për certifikatë. Do t’i detyrojmë t’i paguajnë ata certifikatat nga rroga e tyre. E thashë, numri shkon duke u ulur, por përsëri është shumë i lartë. Është e pakuptimtë! Harxhohet letër, harxhohet bojë dhe mbi të gjitha harxhohet kohë dhe nerva të njerëzve për certifikata. Ju lutem bëjeni të qartë dhe qendrojini vetë mbi kokë kësaj. Përndryshe, ne do detyrohemi që ta çojmë deri në fund këtë proces, duke gjobitur të gjitha gjendjet civile dhe do t’ua mbajmë paratë nga rroga punonjësve që shkelin urdhrin e ministrit të Brendshëm, shkelin vendimin e qeverisë. Pastaj, kur rroga e tyre të mbarojë, do t’i mbajmë nga buxheti i bashkive, paratë dhe do t’ua  kthejmë ne qytetarëve, se kjo s’ka më kuptim.

Kryetari i Bashkisë Himarë, Jorgo Goro: Një problem për mundësinë e krijimit të zyrave të regjistrimit të pronave pranë bashkive. Është problem sidomos për ne bashkitë që jemi bashki rurale dhe s’kemi pranë zyrat e regjistrimit. Një qytetar duhet të vijë nga Himara në Vlorë, për të marrë një certifikatë pronësie. E njëjta gjë, nga Finiqi duhet të shkojë në Sarandë për të marrë certifikatën e pronësisë. Po ashtu, nga Selenica duhet të vijë përsëri në Vlorë, për të marrë një dokument pronësie.

Kryeministri Edi Rama: E di që është problem. Do rishikojmë procesin e strukturimit, sepse edhe zyrat do shkrihen dhe do rikompozohen të gjitha në Agjencinë e Titujve të Pronësisë dhe do shikojmë si do ta adresojmë këtë problem dhe çfarë bashkëveprimi mund të bëjmë me bashkitë, në mënyrë që shërbimi të bëhet me ndërmjetësimin e bashkive, të marrin bashkitë barrën që të mbledhin të gjithë kërkesat e qytetarëve e t’i çojnë në zyrën qendrore të Qarkut. Por nuk e di si kjo gjë mund të strukturoret, sepse është ende në diskutim nga grupi i punës për këtë reformë.

-Leonidha Kristo, kryetar i Bashkisë Finiq: Z. Kryeministër, reforma territoriale e pushtetit vendor padyshim që nuk është një ngjarje, por është një proces dhe si e tillë kërkon kohën e vet për të marrë produktin që kërkojmë. Padyshim që ka ende gjëra për të korrigjuar tek reforma territoriale, por unë do përmend dy gjëra, pa përsëritur ato që ka thënë Goro. Në Bashkinë e Finiqit ne kemi dy probleme shumë të rëndësishme.

E para, meqë kemi dhe ministrin, Z. Xhafaj, ne kemi një problem shumë shqetësues, që e kam thënë edhe herë tjetër, është problemi i sigurisë, problemi i rendit. Ne kemi një rend inekzistent! Kemi njerëz që janë të pasigurt. Kërkojmë që Bashkia e Finiqit të kthehet në Komisariat, pasi Posta e Policisë e cila funksionon në Livadhja, është e pamundur që të ketë sukses ne punën e vet. Janë gjëra që ne po i përballim përditë dhe me njerëz që na vijnë zyrave dhe po shqetësohen se kemi shumë vjedhje si dhe raste shumë më të rënda.

-Ministri i Brendshëm Fatmir Xhafaj: Ky është një problem që unë e njoh për shkak se kam takuar zëvendëskryetarin e Bashkisë së Finiqit. Kemi çuar aty një ekip për të parë nga afër se çfarë mund të bëjmë. Por nuk mendoj se kthimi nga Postë në Komisariat do të bëjë diferencën në pikëpamjen e rendit dhe sigurisë. Nuk është se sot ka probleme të mprehta që lidhen me rendin dhe sigurinë. Ka disa problemë që lidhen me përbërjen e njerëzve që ka në atë Postë, në atë shërbim që ne duhet dhe do ta ndryshojmë, qoftë në raport me nivelin e punonjësve të policisë, qoftë në nivelin drejtues. Nëse do jetë e nevojshme do të përmbushë standarde nuk ka asnjë arsye pse të mos e shndërrojmë edhe në komisariat, por e rëndësishëm është për një mbulim më të mirë të territorit. Kjo është e sigurt. Brenda muajit nëntor ne do të kemi të gjithë strukturën e re të Policisë ku do të bëjë pjesë dhe ky ndryshim.

-Leonidha Kristo, kryetar i Bashkisë Finiq: Më fal po këtu Bashkia e Finiqit ka një specifikë të veçantë. Ka një territori 444 km katrorë. Po ta krahasosh me Sarandën, Saranda është 1/7 e Bashkisë së Finiqit.

-Ministri i Brendshëm Fatmir Xhafaj: Kemi bërë një analizë. Unë sot nuk mund ta vendos, sepse nuk është në kompetencën e ministrit ta shndërrojë nga Postë në Komisariat. Duhet ndjekur e gjithë procedura. E kemi marrë në vlerësim, në konsideratë. Nëse do të përmbushë ato standarde, unë besoj që do të jetë shumë shpejt Komisariat. Por problemi më i madh është cilësia e njerëzve.

Kryeministri Edi Rama: Është një problem i vjetër ky në fakt. Ne e kemi dëgjuar edhe më parë dhe siç tha ministri po trajtohet me shumë kujdes në mënyrë që të gjejmë përgjigjen e duhur. Është e qartë që problemi kërkon zgjidhje dhe me siguri që situata do adresohet në kuadrin e përgjithshëm të një ristrukturimi që po bëhet në Policinë e Shtetit. Nga ana tjetër, për të plotësuar ministrin, ajo që u tha është shumë themelore. Ne kemi bërë hapat të rëndësishëm përpara për të rritur kapacitetet në strukturën e Policisë së Shtetit, por kemi ende pjesë të kësaj strukture që duhen operuar. Kemi ende pjesë të kësaj strukture që janë realisht vetë problemi. Kështu që, edhe vetting-u që është organizuar në Policinë e Shtetit dhe që do të fillojë shumë shpejt, duke futur në një proces transparence të gjithë kuadrot e Policisë së Shtetit, që nga pasuritë që kanë, tek vendimmarrjet, veprime dhe mosveprimet në kohë dhe tek elementët e tjerë që lidhen me profesionalizimin, do bëjë që ne të kemi një pastrim më të thellë që çon më tutje procesin e pastrimit të nisur 4 vjet më parë dhe të zhvilluar me këmbëngulje në Policinë e Shtetit.

-Leonidha Kristo, kryetar i Bashkisë Finiq: Problemi i dytë që kemi janë zonat e paazhornuara. Kemi gati 12 fshatra që janë ende të paazhornuara. Kjo kuptohet që kërkon vullnet politik për ta bërë atë, sepse është e pajustifikueshme. Ne kemi kontaktuar edhe ministrin e Zhvillimit Urban. Po të marr një shembull të thjeshtë fare, janë kopshtet që kanë një fshat. Kopshtet janë akoma pa një dokument. Këto janë burimet e problemit që hasim dhe bëjnë garë dhe me histori të vjetra. Nuk e di por besoj se duhet të gjendet një zgjidhje sa më shpejt. Vetëm fshati Finiq ka 40 ha. Pse kjo gjë të mos i kalojë bashkisë dhe bashkia t’ua japë pastaj këtyre njerëzve dhe ata nesër të pajisen me certifikatë pasurie dhe bashkisë t’i kthehen, që kjo të jetë një e ardhur e bashkisë?

Kryeministri Edi Rama: Nuk është çështje bashkie kjo. Çështja e azhornimeve është një çështje që nuk është vetëm në zonën tuaj. Ne tani kemi një institucion të ri që e kemi ndërtuar dhe që ka përgjegjësinë lidhur me të gjithë hartografinë e vendit. Agjencia e re Kombëtare e Titujve të Pronësisë do të adresojë edhe këtë problem në bashkëpunim me ASIG-un që është praktikisht agjencia përkatëse që ka gjithë bazën e të dhënave të territorit të Republikës së Shqipërisë, bazuar në fotografimin e thellë të bërë përpara dy vjetësh, fotografimi satelitor, super profesional që nxjerr çdo lloj metri katror në mënyrë precize të territorit të Republikës së Shqipërisë dhe bazuar në referencat e fiksuara gjeohapësinore që do të çojnë në unifikimin e të gjitha hartave, sepse problemi tjetër i madh që ne kemi është që tjetër hartë ka Hipoteka, tjetër hartë ka ALUIZNI, tjetër hartë ka patur Komisioni i Kthimit të Pronave dhe në një hartë je pronar, në hartën tjetër je thjesht spektatorë në një livadh, në hartën tjetër është një ndërtesë e dikujt tjetër.

Janë raste pafund për shkak të një shteti që për 20 e kusur vite ka funksionuar me gjeoreferenca të ndryshme, që njerëzit shtëpinë e kanë 30 metra nga rruga, shkojnë ta hipotekojnë, apo shkojnë ta marrin një të dhënë në Hipotekë, i del sikur janë mbi rrugë dhe të thotë, “jo, s’mund ta japim letrën se ti e ke mbi rrugë!” “Si e kam mbi rrugë unë?! E kam 30 metra nga rruga”.

Kështu që kjo është një çështje që nuk është vetëm për ju, por që do adresohet në bllok nga Agjencia e re e Titujve të Pronësisë. Ne kemi bërë diskutime gjatë gjithë kësaj periudhe në vazhdim me grupin që merret me këtë reformë dhe në këndvështrimin tonë ne do jemi në gjendje që brenda këtij mandati t’i mbyllim të gjitha këto problematika duke filluar nga legalizimet, tek dhënia e titujve të pronësisë në fshat dhe sigurisht edhe tek stabilizimi përfundimtar i Hipotekës dhe për të arritur në një fazë të re që sot duket e paimagjinueshme por që besoj do t’ia dalim, që të mos ketë më nevojë të shkosh fare të marrësh letrën nga Finiqi deri në Vlorë për pronën tënde, por të mund ta gjenerojë këtë letër në mënyrë elektronike një zyrë në bashki. Ky është qëllimi final.

Kryetarja e Bashkisë Sarandë, Floriana Koka: Unë dua t’ju falënderoj shumë sinqerisht që na keni bërë bashkë të gjithëve ne kryetarët e bashkive dhe kabinetin e ministrave bashkë me ju, sepse ne e dimë që jemi partnerët tuaj, por edhe ju dëshirojmë të jeni, edhe jeni partnerët më të mirë, për të bërë atë që ne mendojmë se është qëllimi ynë i përbashkët: qeverisje më e mirë. E vërteta është që ne kemi halle shumë, ashtu siç keni edhe ju në përpjekjen dhe në garën e përditshme me kohën për të bërë të mundur dhe për të realizuar ato që nuk janë bërë për shumë vite me radhë. Ajo që kam vënë re në këto dy vite nga ku ka marrë jetë reforma territoriale-administrative dhe që ka nevojë për t’u parë është një rregullim i kompetencave. Ka raste kur ne kemi mbivendosje kompetencash me agjenci të tjera mbi ne, të cilat nuk na lejojnë që të bëjmë punën. Unë ju kam folur edhe njëherë tjetër për një rast që është sa qesharak dhe tragjik, i vogël duket, por si ai ka dhe tjera. Rastin e menaxhimit të zhurmave. E kemi diskutuar edhe një tryezë tjetër, ku ne duhet të bëhemi bashkë 4 institucione, të bëhet bashkë Policia e Shtetit, të bëhet bashkë Policia Bashkiake, Agjencia e Mjedisit dhe zyra e DSHP-së. Secila nga ato kishte një gjysmë çerekë kompetence. Ka zona në Bashkinë e Sarandës që ne nuk ndërhyjmë dot, pavarësisht se janë në territorin tonë, në juridiksionin tonë. Aty ku ndërhyhet dhe bëhet një shkelje, si ndërtim i paligjshëm, apo ndërhyrje në mjedis, ne praktikisht godasim njëri-tjetrin, shtetin.

Ne kemi nevojë mbi të gjitha për të parë pastaj përveç të tjerash edhe mjedisin. Bashkia e Sarandës është një bashki turistike, e spikatur tanimë, e dalluar, që thith çdo vit e më shumë turistë të huaj. Edhe qasja që ne kemi të gjithë si shqiptarë karshi mjedisit është katastrofike. Praktikisht, në bashkinë tonë këtë verë, në mes të gushtit, ne kishim 95 mijë banorë nga 35 mijë që kemi gjatë gjithë vitit, 3-fishi i njerëzve, 3-fishi i shërbimit. Ajo që ne kemi propozuar dhe kemi diskutuar edhe me ministrin është një rregullim po ashtu me ligj, siç u trajtua çështja e energjisë elektrike, një mall i çmuar. Mjedisi është mall i çmuar.

Kryeministri Edi Rama: Në fakt, kjo historia e zhurmave është një histori që unë e mbaj mend shumë mirë, qysh kur kam qenë vetë kryetar bashkie, qysh në fillim fare. Është një histori që ka shumë vite dhe është një absurditet total, sepse nuk ka lidhje fare kjo punë as me shëndetin, as me mjedisin. Këto janë të gjitha të sajuara për të shtuar rregulla dhe çdo rregull që shtohet, shton një mundësi për korrupsion. Çdo institucion që shtohet me demek për bashkëveprim në funksion të rendit publik, apo në funksion të ligjshmërisë, në fakt shton nga njëra anë, një barrë të re që pengon shpejtësi dhe që pengon fleksibilitet për të zgjidhur problemin, nga ana tjetër, potencialisht një kanal të ri korrupsioni. Kjo është shumë e thjeshtë. Kjo është një çështje e Policisë së Shtetit. Ne jemi duke punuar për ekipin e ri të prefektëve, që në këndvështrimin tonë duhet të marrë një rol të ri. Prefektët deri më sot kanë qenë thjesht figurantë, të ngarkuar me detyra ad-hoc, ose të destinuar që të dalin nëpër rrugë kur ka përmbytje, apo kur ka një situatë tjetër, por faktikisht ka qenë një institucion jashtë çdo lloj parametri dhe mbi të gjitha i pashfrytëzuar në potencialin e vet. Ne po punojmë për të ndërtuar një skuadër të re prefektësh, që do të marrin mbështetje të plotë. Do të jenë një pikë referimi, siç e ka edhe ligji faktikisht, e qeverisë në territor. Do të jenë shumë më të lidhur me ministrin e Brendshëm dhe me Ministrinë e Brendshme në tërësi, patjetër edhe me Ministrinë e Mbrojtjes, për aspekte që kanë të bëjnë me Emergjenca Civile, që janë aspekte që do të trajtohen nga Ministria e Mbrojtjes dhe do të jenë ura lidhëse imediate midis institucioneve qendrore në territor dhe bashkisë.

Besoj se duke forcuar këtë hallkë, ne do të forcojmë ndërveprimin dhe do shkurtojmë kohën e reagimit, që kushton sot, për të krijuar lidhjen midis pushtetit vendor dhe qendrës. Perfekti, edhe me ligj është përfaqësuesi më i lartë i qeverisë qendrore në territor. Si i tillë, ai do të mvishet me të gjitha kompetencat për të luajtur këtë rol dhe për të qenë aty dhe për të vepruar me autoritetin e Kryeministrit, apo të ministrit të Brendshëm, apo të ministrit të Mbrojtjes, në varësi nga çfarë do drejtojë, apo të çdo ministri tjetër, për sa kohë bëhet fjalë për të krijuar bashkëveprim të menjëhershëm midis institucioneve qendrore dhe institucioneve vendore. Nuk është e nevojshme që kryetari i bashkisë të kërkojë ministrin në telefon, që drejtori i policisë t’i bindet kryetarit të bashkisë për një reagim të atypëratyshëm.

Policia e Shtetit ka hyrë në një rrugë të re, por ka nevojë dhe për këtë po punojmë, që ta marrë shumë të qartë mesazhin, çdo krim i çdo natyre, – nuk diskutohet krimi ndaj njeriut, – ndaj pronës, çdo krim ndaj mjedisit është detyrim i Policisë së Shtetit që ta parandalojë, ose të reagojë. Kjo është shumë e qartë. Nuk mundet që në një vend kaq të vogël të humbasim qoftë edhe një metër katror pronë publike, sepse dikush ka kurajon që të ndërtojë pa leje. Nuk mundet dot që të humbasim një metër katror rërë, një metër kub ujë deti, se shkojnë dhe hedhin zhavorr për të bërë ato urat absurde, apo për të bërë pista. Mirëpo këto gjëra ndodhin në dritën e diellit. Kryetarët e bashkive e kanë të pamundur, në qoftë se drejtori i Policisë, i pari, nuk reagon menjëherë. Kështu që, në këtë aspekt, sigurisht është çështje ligjesh.

Inspektoratet do ndryshojnë komplet natyrë. Një pjesë e tyre do shkrihen fare. Ndërkohë që drejtoritë e shëndetit dhe këto nuk kanë punë fare me inspektorë që shkojnë të matin zhurmën. Aty bëhet zhurmë, të tundet pallati dhe që ta ndalosh zhurmën e muzikës duhet të bëhen bashkë: Policia, Policia Bashkiake, ai i Mjedisit.

Së dyti, ne jemi shumë të qartë për aspektin e higjienës në sezon turistik. Është e paimagjinueshme që asnjëra bashki, as Durrësi që është super bashki, jo më pastaj Himara, Konispoli, Saranda, Lezha, ose Shkodra, të mund të mbajnë presionin e gjithë asaj ngarkese njerëzish që hedhin mbeturina. Për këtë arsye po punojmë me ministrin e Mjedisit, për një skemë të re të kontrollit mjedisor të vijës bregdetare. Vija bregdetare është pasuria jonë më e madhe dhe ne nuk mund ta lëmë as në mëshirë të atyre që e sulmojnë për ta pushtuar. Për këtë arsye, me ministrin e Financave dhe të Ekonomisë është nisur një proces për identifikimin e gjithë pronës shtetërore në gjithë vijën bregdetare dhe njëkohësisht për zbërthimin e gjithë atyre proceseve manipulative që kanë krijuar pronarë me një copë letër dhe për regjistrimin e pronës shtetërore në një fond të pronës shtetërore, që i takon popullit shqiptar. Nuk i takon asgjësë. Po nuk është vetëm kjo. Janë ata që sulmojnë për të privatizuar de facto pjesë të plazhit dhe pastaj i detyrojnë njerëzit të paguajnë, nganjëherë tarifa edhe absurde për të pasur një copë vend nën diell. Më tepër se kaq është çështja e higjienës.

Ne po punojmë që të kemi një sistem, që të jetë gati në sezonin e ardhshëm, për të pasur një forcë pastrimi në të gjithë vijën bregdetare që të jetë forcë mbështetëse dhe e cila të funksionojë për periudhën e sezonit, në mënyrë që gjithë ngarkesa të jetë e ekuilibruar. Me një kamion që ka bashkia e Himarës, nuk mund të mbledhë gjithë mbeturinat e ditës. Ndërkohë që këtë e shoqërojmë dhe me një paketë ligjore. Këtu, unë kërkoj ndihmën tuaj. Bashkitë duhet të vendosin gjoba shumë të ashpra për mjedisin. Nuk e di a e patë në Tailandë, shkon në burg në qoftë se hedh një cigare në rërë. Singapori është një nga vendet më turistike dhe më shembullore dhe në Singapor të arrestojnë në aeroport po pate çamçakëz më vete, jo ta kesh në gojë, po ta kesh në çantë arrestohesh. Jo pastaj të imagjinosh ta hedhës në tokë e të shkojnë pushimet burgjeve. Kështu që s’po flas për këto ekstreme, por duhet të ketë ndëshkime shumë të rënda për ndotjen e çfarëdolloj natyre, duke filluar nga më e vogla.

Paralelisht me Ministrinë e Arsimit do të fusim më shumë edukim mjedisor në shkollë. Ne do krijojmë një forcë mbështetëse shumë të fortë, maksimalisht sa e kemi të mundur, për të gjithë vijën bregdetare për Bashkinë e Shkodrës, për Bashkinë e Lezhës, për Bashkinë e Durrësit, për Bashkinë e Vlorës dhe më poshtë për Himarën, Sarandën, në mënyrë që të mos kemi plehra që qëndrojnë në pikat e hedhjes së mbeturinave për shkak se s’ka kapacitete për t’i marrë. Pa llogaritur pastaj ato që hedhim rrugëve.

Ju e dini që ne po vazhdojmë investimet në Jalë, po vazhdojmë investimet në pjesën poshtë të plazhit të Dhërmiut, do vazhdojmë më tutje me investime të tjera në të gjithë vijën bregdetare. Të gjitha këto janë shumë të mira, po nga ana tjetër duhet të forcojmë shumë ligjin dhe shtetin në territor.

Sikundër Ministria e Shëndetësisë e ka të qartë që nuk mund të ketë një qendër shëndetësore në gjithë vijën bregdetare, që të mos jetë me standardet e duhura. Shërbimi tanimë i vendosur 24 orësh në 7 ditë të javës për emergjencat mjekësore është një eksperiencë fituese dhe do jetë aty.

Ka filluar puna e ministrit të Brendshëm për të garantuar të gjithë elementët e sigurisë dhe për të garantuar prezencë policore të mjaftueshme në të gjithë vijën bregdetare, jo një furgon që duhet të niset nga Vlora, nëse ndodh diçka në Dhërmi. Kështu që jemi shumë të qartë për këtë dhe sigurisht që këtu bashkëveprimi është themelor dhe bashkëpunimi është themelor. Shumë shpejt ne do të bëjmë publik emrat e prefektëve dhe do kemi një hallkë më shumë në këtë proces ndërveprimi të domosdoshëm me pushtetin vendor.

Kryetar i Bashkisë Konispol: Nga eksperienca e gjatë që kam në pushtetin lokal, është hera e parë që mblidhen të gjithë aktorët për të diskutuar në interes të komunitetit. Për Bashkinë e Konispolit, duke qenë një bashki me drejtim agro-bujqësor, unë do trajtoja dy-tre problem që kanë dalë gjatë kësaj periudhe.

Problemi i parë është infrastruktura bujqësore. Në këtë vit të thatësirës së zgjatur, ne provuam të gjithë që të kërkosh ujë për të vaditur në tetor është e vështirë dhe kjo na ka bërë ne që të shohim me vëmendje mirëmbajtjen e veprave ujitëse. E dyta, infrastruktura rrugore në bujqësi, e cila aktualisht është në një situatë jo të mirë dhe jemi në prag sezoni për vjeljen e prodhimit të mandarinave, ullinjve dhe kërkojmë që të ketë një ndërhyrje të veçantë për të përmirësuar këtë infrastrukturë bujqësore, me qëllim që t’ju vijmë sa më në ndihmë fermerëve. E treta, kemi problem me tokën, për të cilat kemi dy aspekte. Ministria e Bujqësisë ka bërë disa kontrata dhe toka që është me qira brenda territorit të Bashkisë së Konispolit, ne nuk zotërojmë aktualisht asnjë dokumentacion dhe nuk dimë sa janë sipërfaqet, sa janë qiratë. E dyta, për 20 vjet rresht, një pjesë e mirë e tokave në territorin Bashkisë së Konispolit janë të zaptuara dhe janë të mbjella me pemëtari, ullinj, agrume. Ne jemi para faktit që nuk dimë si të veprojmë. Janë 20 vjet që janë mbjellë. Ti legalizojmë? S’kemi ligj. Jemi në një dilemë. Fermerët janë të gatshëm të paraqiten pranë bashkisë që të bëjnë kontratë, të derdhin qira për tokën, por nuk kemi një zgjidhje ligjore.

E fundit është energjia elektrike. Bashkia e Konispolit në rastin më të parë është një nga bashkitë që e paguan energjinë dhe në vitet më të vështira e kanë paguar të gjithë banorët. Kemi dy aspekte të energjisë elektrike. Sa fillojnë shirat e para, jemi tre ditë pa drita sepse sistemi që është  ndërtuar përveç janë bërë disa ndërhyrje, janë bërë disa ndërhyrje është bërë ndërhyrje në kabina dhe energji elektrike por nga e marrim energjinë është një distancë shumë e gjatë, është shumë i amortizuar rrjeti. E dyta është problemi i energjisë elektrike për fermerët. Fermerët paguajnë njësoj me biznesin e madh, paguajnë të njëjtën kuotë për pikat e lidhjes dhe për energjinë eklektike.

Kryeministri Edi Rama: Po e filloj nga energjia elektrike. Përpara se të vinim këtu, ishim me ministrin dhe pamë kantierin që ka filluar për nënstacionin e Orikumit. E kemi gjetur të gjithë vijën bregdetare në vitin e elektrifikimit, që nga koha kur u vendosën shtyllat dhe u bë lidhja në rrjetin elektrik të Shqipërisë. Dderi kur ne kemi ardhur në qeveri, zero investim në gjithë rrjetin e energjisë elektrike. Kam Dhimon dëshmitar, se është i të dyja kohërave, plus që është mik me Saliun, kështu që nuk e merr njeri për dëshmitar të njëanshëm. Që nga viti i elektrifikimit. Dakord, Dhimo konfirmon. Sot, me nënstacionin e Orikumit, që përfundon në shkurt, praktikisht e gjithë vija bregdetare hyn në një regjim të ri dhe për 30-40 vitet e ardhshme nuk do ketë më asnjë problem. Në këtë pikëpamje i gjithë rrjeti është i ripërtërirë, falë mundësive financiare që kemi krijuar nga reforma në energji. Patjetër që Konispoli që është më në brendësi, me plot të drejtë kërkon të jetë pjesë e këtij zhvillimi dhe projekti është, por hap pas hapi do të vijë edhe në Konispol, koha më shpejt se vonë.

Për sa i përket gjithë problematikë që u shtrua këtu, për tokat me qira, të gjitha qiratë, Ministria e Bujqësisë do t’i kalojë në një shqyrtim transparent dhe në të gjitha qiratë që janë marrë toka bujqësore e ku nuk ka filluar realisht ajo punë për të cilën është marrë toka me qira, do të ketë ndërprerje të menjëhershme të kontratës. Përgjithësisht, pjesa më e madhe janë kështu. Toka të marra dhe pastaj, me ato letra, tentativa për të marrë njërin apo tjetrin.

E fundit për regjistrimin, ne jemi shumë të qartë që është koha për t’i dhënë fund kësaj historie, në bashkëpunim me ju. Por thelbi i problemit që ne kemi dhe që duhet të adresojmë bashkërisht, është nxitja e fermerëve për t’u bërë bashkë dhe përfshirja e bashkive në skemat e ndërtimit të pikave të grumbullimit dhe të përpunimit. Bashkitë duhet të kthehen në aktorë aktivë dhe jo pasivë. Nuk janë thjesht aty për të bërë komunale, për të pastruar kanale, për të hapur vija uji, për të riparuar rezervuare, kuptohet, duke kërkuar nga ne paratë, por për t’u bërë aktorë aktivë të zhvillimit të prodhimit dhe të tregut bujqësor. Nëse bashkitë do të përfshihen, kjo do të thotë që kryetarët e bashkive duhet të kenë marrë një rol aktiv dhe t’ua bëjnë të qartë fermerëve se nuk do japin më subvencione kot, lëmosha që përfundojnë për një mbijetesë, por se do financojnë zhvillimin. Të gjitha ato para që sot janë në dispozicion të bujqësisë, – buxheti do të jetë i lartë krahasuar me të gjitha vitet e tjera, por janë edhe fondet e tjera plus dhe mbi të gjitha, Fondi i Garancisë Kombëtare – dhe i gjithë ai volum parash që ne kemi garantuar për të financuar zhvillimin në bujqësi, nuk mund të rrinë atje. Ndërkohë duhet bashkim, projekte dhe aplikim.

Ishim në Kaninë. Ata kanë një super prodhim ullinjsh dhe vaji. Sot që flasim ka familje që kanë vaj stok në shtëpi, me ton, jo me kuintalë dhe me kilogramë. Është e pamundur që secili të marrë prodhimin e vet dhe t’i vijë mundësia ta shesë. E para, do e shesë për një copë bukë. E dyta, shanset që edhe të mos e shesë, siç tregojnë plot histori të tilla, janë të mëdha. Atyre iu duhet një fabrikë aty, se ata nuk e kanë problemin tek makineritë që e kthejnë ullirin në vaj, ata e kanë problemin te gjithë pjesa tjetër, grumbullimi, ambalazhimi, komercializimi. Që të ngrihet fabrika, një mundësi është të vijë një investitor. Deri më sot s’ka ardhur. Mund edhe të mos vijë për 20 vjet atje. Tjetra është që kryetari i Bashkisë duhet t’i thërrasë e t’iu thotë sa prej jush janë të gatshëm që së bashku me mua të ulemi të bëjmë një aplikim dhe të kërkojmë një financim dhe në këtë fabrikë, secili prej jush të jetë bashkëpronar, aksioner dhe bashkia. Nuk iu kërkohet atyre të financojnë asgjë, zero. Financimi në këtë rast, një pjesë vjen nga Fondi i Garancisë, një pjesë mund të vijë nga AZHBR-ja. Nuk bëhet fjalë për fabrika që kushtojnë 50 milionë, por fabrika që kushtojnë pak në raport me çfarë sjellin. Në momentin kur të ndërtohet fabrika, këta bashkëpronarë aksionerë nuk janë më në ankthin se ku do çojnë prodhimin, por janë në një tjetër lojë, si do gjejnë tregun. Në atë moment, siç tregon historia juaj atje, siç tregon historia e Dhimos, siç e tregojnë histori të tjera në Berat e në Korçë, është shumë më e lehtë, sepse volumi është i madh, interesi është i madh dhe mbi të gjitha, çmimi nuk është më në dorën e atyre që vijnë dhe të thonë ma japësh me 5 lekë, se unë ia marr atij tjetrit me 3 lekë dhe nëse edhe ai tjetri s’majep për me 3 lekë, unë shkoj ia marr tjetrit për bukë. Përkundrazi është një çmim që është solid. Kjo është plotësisht e mundur. Natyrisht që në fshat, nga një anë vazhdon një traditë që të shikojmë nga qielli se nga andej do na vijë ndihma e shtetit, nga ana tjetër, kultura e sipërmarrjes, që ka filluar në zona të caktuara, nuk është kulturë dominuese. Këtu është fjala për të mbjellë dhe për të kultivuar kulturën e sipërmarrjes. Fëmijët në vend që të shkojnë të punojnë tokat e dynjasë, mund të punojnë këtu, por jo për një copë bukë, por për të bërë pasuri. Në këtë aspekt na duhet ky bashkëpunim, që, nëse t’i do sjellësh një aplikim ku ke marrë dakordësinë e një numri fermerësh për të ndërtuar një infrastrukturë grumbullimi dhe agropërpunimi, ne do financojmë. Mbi këtë bazë, një model këtu, një model atje, të gjithë do kuptojnë që paratë janë, problemi është si t’i thithim. Nëse krijojmë këtë kulturë, atëherë dhe nesër me BE-në do jetë më e lehtë. Kush të jep paratë nga BE, nëse ti nuk di të aplikosh, nëse ti nuk di të përmbushësh standarde. Ne jemi gati për këtë. Baza është. Historitë, përrallat që të gjitha këto do t’i bëjë buxheti nuk duhen dëgjuar. Zero shans që buxheti të përballojë të gjithë këtë volum nevojash, por ama është e pafalshme për ne, jo për ata në Kaninë, që ne të mos ndërtojmë atje, për ta dhe me ta, një infrastrukturë që të sjellë të ardhura edhe për bashkinë. Kjo është loja që do të ndryshojë. Këtu ju jeni themelorë. Kjo kërkon veprim dhe bashkitë duhet ta ndërmarrin këtë.

Anëtare Këshilli Bashkiak: Është mirë që agjencitë të luanin një rol jashtë mase mobilizues dhe partneriteti mes bashkive. Në nivelin vendor, marrëdhëniet tona me bashkitë janë shumë të mira. Ne po punojmë për disa programe për ngritjen e kapaciteteve të tyre në kuadrin e bashkëpunimit zviceran. Markata ishin një provë për ne, që na u dha nga vendimi i fundit dhe punuam goxha, madje me bashkinë e Vlorës arritëm të bënim dhe një plan biznesi për markatën rajonale. Unë mendoj se është një formë shumë e mirë që agjencia mund të ndërmjetësojë si një organ ndërmjetës midis qeverisë dhe ministrive, për të ndihmuar bashkitë, pasi mendoj se koha është armiku kryesor për të gjithë ne këtu.

Kryeministri Rama: Një gjë është e sigurt. Ministri i Bujqësisë, si zëvendëskryeministër është krijuesi i këtyre agjensive. Ajo që ka rëndësi është se në bashkëpunim me ministrinë e Bujqësisë të bëni hapa konkret e ne të financojmë këto hapa. Nëse ju keni nevojë për financim për të përfunduar projektin e nëse ju gjykoni që ky është projekti i parë i rëndësishëm, atëherë shumë mirë. Ju do keni financimin, do bëni projektin. Ajo që është themelore është që në të gjitha këto projekte të jenë të përfshirë drejtpërdrejtë njerëzit e sektorit. Të bësh çfarëdolloj infrastrukturë me idenë që peshkatarët, apo fermerët do vijën të bëhen përdorues me kushtet tuaja, mos i hyni fare kësaj pune. Duke i përfshirë ata atje e duke i bërë aksionerë në këto lloj strukturash, atëherë do keni padiksutim sukses.

Anëtare Këshilli Bashkiak: TAP-i në Fier kërkon projektin për këtë gjë, sepse është një projekt komunitar, ndihmon biznesin. Nëse ne shkojmë tek plani i biznesit të Vlorës, nuk është bëra nga zyra, është bërë një konsultim me gjithë aktorët e mundshëm dhe ajo do të jetë një njësi ekonomike që do të operohet nga ata që i duhet. Bashkia thjesht do bëjë administrimin. Nuk bëhen njësitë ekonomike as nga zyra e as nga bashkia, por duhet të jenë privatët që duhet të udhëheqin këtë sektor.

Kryeministri Edi Rama: Tani po përforcon atë që thash unë.

Anëtare Këshilli Bashkiak: Unë jam jurist i bashkisë së Vlorës. Mendoj që krahas të gjitha reformave që ju keni deklaruar, një reformë ligjore është e domosdoshme, sepse dispozitat ligjore shumë herë vijnë në kundërshtim me njëra-tjetrën dhe ka probleme me zgjidhjen e çështjeve të qytetarëve. Po marr një shembull, privatizimin e shtëpive të ndërtuar para vitit 1991. Vendimi i qeverisë thotë që t’u jepet trualli, sipas ligjeve të kohës së sistemit që kaloi. Ndërkohë, për pjesën tjetër duhet të shkojnë tek Agjencia e Kthimit të Pronave. Në tërësi, mendoj që baza ligjore duhet të rishikohet dhe në kuadrin e ristrukturimit të agjencive të qeverisë.

Kryeministri Edi Rama: Bashkitë kanë një shoqatë e unë sa herë më është dhënë mundësia, i kam thënë kryetarëve të bashkive që mos prisni të takohemi diku rastësisht, apo dhe jo rastësisht, për të ngritur gjëra, por çfarë janë gjëra që ju mendoni se duhen ndryshuar, nëpërmjet shoqatës, në mënyrë periodike i bëni me dije në mënyrë të strukturuar.

Kryeministri Edi Rama: Shumë faleminderit. Besoj që ka qenë një kohë e frytshme, gjithë koha e kaluar në Vlorë. Kemi pasur shumë takime në të gjithë territorin, me të gjithë anëtarët e kabinetit. Kemi një pamje të qartë, por mbi të gjitha dhe një numër kontaktesh të rëndësishme, që do të sjellin vazhdimësi në punën e të gjithëve. Kemi edhe lajmin e shumëpritur të heqjes së traut të bazës nga parku arkeologjik, i mbetur që nga koha kur u xhirua filmi “Ballë për ballë”, që vendoste akoma ballë për ballë turistët me oficerët dhe edhe punonjësit e parkut arkeologjik duhet të ishin çdo mëngjes ballë për ballë me ata që ruanin. Ai tra është vendosur kur kishim nëndetëse. Ndërkohë që na mbeti trau e nëndetëset na ikën. Tani iku dhe trau dhe jo turistët, por edhe ata që ushtrojnë aktivitet atje, që e ngritën me të madhe sot, janë që ditën e hënë të lirë, pa tra, të hyjnë e të dalin në atë territor ku jo vetëm që nuk ka asnjë sekret ushtarak, por nuk ka asnjë lloj rreziku që mund t’i vijë bazës. Edhe baza do jetë aty, se nuk do ta ngacmojë njeri, edhe parku do jetë i hapur për njerëzit.