Fjala e Kryeminisrit Edi Rama në seancën e sotme parlamentare mbi Projektligjin “Për dekoratat në Republikën e Shqipërisë”:
Ky është një projekt, i cili ka një vonesë më shumë sesa 75 vjeçare dhe dikur unë mendoja që shumë gjëra janë të vetëkuptueshme, por për hir të vërtetës, gjërat e vetëkuptueshme, me kalimin e kohës janë bërë gjithmonë e më të pakuptueshme dhe mirëkuptimi tek gjërat e vetëkuptueshme është bërë gjithmonë e më i pamundur për shkak se kemi hyrë në një epokë absurdi si tregon edhe ky parlament çdo të enjte ku ballafaqimi bëhet gjithmonë e më absurd e gjithmonë e më pak me sensin e minimumin etik njerëzor.
Del përpara çdo të enjte dikush, thotë çfarë t’i teket për ty dhe pastaj thotë “Këto janë bindjet e mia, nuk je gjykatës që unë të të jap prova”.
Ee natyrisht, edhe për projektligjin e dekoratave nuk kishte sesi të ishte i vetëkuptueshëm një mirëkuptim, ndërkohë që po e nis nga fakti që ky projekt është një projekt, të cilin dekomunistizuesit e zellshëm të këtij parlamenti duhet ta kishin përqafuar me zellin më të madh sepse është një ndarje, më në fund, me komunizmin.
Por, jo vetëm që nuk e përqafojnë me zell, por e kundërshtojnë me zell.
Ky projekt, shkul praktikisht, komunizmin pas kaq shumë vitesh nga fusha e Urdhrave dhe Medaljeve të shtetit dhe kjo është e bazuar në fakte, në prova, jo në opinione. \
40 vjet e kusur ne patëm Flamurin e Kuq të Punës, Heroin e Punës Socialiste, Mjeshtrin e Shquar në Profesion, Naftëtarin e Zgjedhur, Minatorin e Zgjedhur, Lavdia e Nënës, Shërbimi i mirë i Popullit e të tjera dhe të tjera.
Këto vazhduan, por thjesht me disa agjustime dhe një ligj, më në fund, u bë në 2013 përpara sesa të ndryshonim qeveritë dhe kaloi nga Mjeshtër i Shquar tek Mjeshtër i Madh, një sistem ku sot ne jemi i vetmi – dhe unë këtë e them me kompetencë sepse për këtë projekt është punuar shumë gjatë- jemi i vetmi vend në Europë, se bota është e madhe nuk marr përsipër të flas për botën, jemi i vetmi vend në Europë që kemi edhe një dekoratë të flamurit kombëtar, që është pasardhëse e Urdhrit komunist të flamurit, frymëzim jugosllav dhe një titull “Kalorës i Urdhrit të Flamurit” por se cili është ky Urdhër, bazuar në mënyrën sesi urdhrat ndërtohen dhe funksionojnë dhe si mund ta marrë tjetri titullin “Kalorës”, kjo është e pa adresuar asgjëkund.
Faktikisht, merr një titull “Kalorës” dhe nuk ke asnjë kalë dhe asnjë grup kalorësish që të shoqërojnë. Kemi dekoratën “Gjergj Kastrioti Skëndërbeu” por kemi dhe një titull “Kalorësi i Urdhrit të Skëndërbeut” dhe prapë është një urdhër që nuk ekziston, dy flamuj, dy Skëndërbej, por asnjë urdhër.
Pastaj më e bukura është që i kemi grabitur Nënë Terezës urdhrin se ka një urdhër të Nënë Terezës, “Urdhri i Motrave të Nënë Terezës”. Ne e kemi marrë dhe e kemi futur për vite të tëra në ligj “Urdhrin e Nënë Terezës” dhe po të shikoni se kush e ka marrë “Urdhrin e Nënë Terezës” janë njerëz të cilët motra nuk janë, vëllezër mund të jenë.
Pastaj, u bë dhe një karikaturë tjetër që u hoq Urdhri në 2013 dhe u bë Medalja.
Tani, ne mendojmë që vetëm një moment ka pasur shteti shqiptar kur ka qenë serioz dhe ka qenë i integruar në gjithë bashkësinë e shteteve. Ky ka qenë momenti kur mbreti Zog mori ekspertizën e nevojshme dhe modelin e nevojshëm nga jashtë, nuk shpiku asgjë dhe ndërtoi një system, i cili është as më shumë e as më pak por një sistem i integruar në gjithë konstelacionin e sistemeve të urdhrave dhe medaljeve që nuk janë 35, por janë 2. Është sistemi kontinental që bazohet tek Franca dhe modeli anglo-sankson që bazohet nga Britania e Madhe. Madje, dhe Japonia funksionon me njërin prej këtyre dy sistemeve.
Më e bukura është që mbreti Zog, statuti themeltar i 1928 heq titujt e fisnikërisë dhe i fut Shqipëria me Presidentin e Republikës. Në Monarki nuk kishim tituj fisnikërie, në Republikë kemi tituj fisnikërie, por nuk kemi fisnikë, kuptohet. Monarki mbase kishim fisnikë, por nuk kishim tituj fisnikërie.
Spektakli është i tillë, që kur ishte 13 vjeç, në 1925, shteti shqiptar ishte serioz në këtë fushë. 110 vjet sot është njësoj si ai non-grata që vjen vërdallë dhe është të qeshësh e të qash në fushën e urdhrave dhe medaljeve.
Dëgjova që ishte bërë dhe një debat i madh për fjalën “komandarë” edhe më pëlqeu ta sjell këtu sepse është një fjalë e cila lakohet në të gjitha gjuhët dhe është ekzaktësisht fjala që përdori edhe grupi që ngriti mbreti Zog për sistemin e urdhrave dhe medaljeve në Shqipëri, Komandarë dhe është një model dominant. Dikush propozon të bëhet “Komandant”. Komandati nuk mund të rrijë nën oficerin.
Ky quhet humor kaps nga lagja jonë dhe për këto raste përdoret vaj ulliri.
Ndërkohë që, kur vihet tek qasjet, duhet të kemi parasysh që qasja kontinentale franceze ka dy-tre urdhra të ndarë në 5 shkallë, ndërkohë që ajo anglo-sanksone ka një trashëgimi më të largët mesjetare dhe ne nuk kemi shumë lidhje me të dhe siç monarkia në atë kohë e mori atë sistem, edhe ne mendojmë që tek ai sistem duhet referuar sepse atë sistem kanë sot, që të kuptohemi që të mos krijohet ideja që ne po marrim dhe po sjellim kohën e Zogut këtu; atë sistem kanë sot e gjithë ditën Italia, që është republikë presidenciale, Greqia që është një republikë presidenciale, Franca e thashë, nuk diskutohet dhe këtje po të vazhdoni po të vazhdoni me Hungarinë, me Poloninë e me gjithë këto vendet e tjera, ngjituni lart tek Suedia, tek Norvegjia, tek Finlanda të njëjtën gjë do të gjeni dhe përsa i përket asaj lojës së fjalëve “flamuri, shqiponja”, se ne qenkemi betuar para flamurit dhe duhet të kemi urdhrin e flamurit dhe nuk jemi betuar para shqiponjës.
Më lejoni t’ju sjell këtu parasysh që urdhri më i rëndësishëm “The most noble order” i Britanisë së Madhe është “Urdhri i Zhartjeres” ( “Order of the Garter”).
Është fjala pikërisht për atë materialin që përdoret për gjymtyrën e pasme të zonjave dhe është sot e gjithë ditën dhe ka një histori. Ka një histori, vjen nga një episod kur e preferuara e mbretit Eduard i tretë, kontesha Salisbury duke kërcyer humbi zhartjeren dhe aty i gjithë oborri u skandalizua dhe filloi të tallej dhe mbreti e merr zhartjeren e vë në këmbë dhe thotë: Turp për atë që mendon keq. Dhe ju siguron se gjithkush në historinë e kësaj mbretërie do të lutet që ta ketë një ditë një të tillë në gjunjë. Dhe që atëherë u vu urdhri kryesor britanik, i cili shoqërohet me kordonin blu, me yllin etj.
Në këtë aspekt ka shumë gjëra të cilët janë specifike. Ndërkohë që emërtesa e komandarit që disave i ka bërë përshtypje është një emërtesë që siç thashë hyn në legjislacionin tonë në vitin 1925 në këtë fushë sepse Ahmet Zogu, pavarësisht se vetë kishte mustaqe, nuk e kishte zakonin të merrej me mustaqet e Çelos siç merret parlamenti i Shqipërisë çdo të enjte dhe sidomos pastaj çdo ditë jave nëpër komisione, por gjithçka e mori siç e kishin të tjerët sepse gjithë të tjerët e kanë marrë, sicc e ka pasur tjetri më parë e tjetri më parë për të shkuar te burimi që është ose Franca ose Mbretëria e Bashkuar.
Dhe kjo të kujton atë marrëzinë tjetër që u tentua të ndryshojë himni për të zëvendësuar “tradhëtorin” me “tradhëtarin” dhe “frigohet” me “frikësohet”, mirëpo fitoi Asdreni, nuk fituan ata të cilët sot, as nuk i kujton njeri se kush ishin. Ashtu sikundër për shembull, po të shikoni tek përkthimi i Nolit, të Otellos, Noli u ndesh me atë fjalën që ne e njohim si “leitnant” dhe që në origjinal ishte “Lieutenant” dhe Noli nuk e përktheu “toger”, por krijoi një fjalë të re shqipe: leftenar. Sepse imagjinoni t’i thoshte Jagos: togeri Jago, që do ishte shqip. E kishte për atë që foli për “supreme” dhe “jo supreme”. Në disa gjëra më mirë të ndjekim Nolin sesa të ndjekim ato që janë mendime që na lindin aty për aty pa u bazuar tek historia.
Dhe është shumë e rëndësishme kjo gjë, është jashtëzakonisht e rëndësishme. Jo vetëm sepse po ju citoj Napoleon Bonaparti 222 vjet më parë për këtë që ne po diskutojmë sot kur ai doli dhe mbrojti personalisht projektligjin për të krijuar urdhrin e famshëm të Legjionit të Nderit që u bë pastaj edhe shembulli për gjithë të tjerët.
“Sfidoj këdo, thotë, që të më sjellë shembullin e një republike të vjetër apo të re që nuk ka dekorata. Me përbuzje këto shpesh trajtohen si xhingla, mirëpo është përmes xhinglave dhe pikërisht përmes tyre që njerëzit nxiten të shkojnë përpara.”
Dhe faktikisht “vetëm ai që është i përkushtuar në gjërat më të vogla mund të jetë i besueshëm në gjërat e mëdha, – thotë Ungjilli.
Kështu që, sot ne bëjmë një ligj i cili e rifut vendin tonë në sistemin e vendeve europiane. E ndan nga komunizmi jugosllav, komunizmi sovjetik, komunizmi kinez i gjithë atyre viteve që erdhën së bashku me furinë e dekoratave, e medaljeve, e teneqeve dhe e fut në sistem si të gjitha vendet e tjera. Të gjitha vendet në rajon, të gjitha vendet në Europë, në Perëndim dhe në lindje kanë të njëjtin sistem dhe kanë të njëjtat rregulla dhe nuk ka bërë vaki, nuk i ka ndodhur askujt gjëma që na ndodhi ne, që arritëm të dekorojmë themeluesin e shtetit shqiptar. Ne kemi arritur, ose më saktë presidenti i mëparshëm i Republikës arriti të dekorojë Ismail Qemalin. Është dekoruar Ismail Qemali. Ju e dëgjuat këtu parafolësin që tha: Kemi ngritur grup pune, – tha -dhe i kemi analizuar të gjitha heronjtë e luftës së Vlorës.
Pra një grup njerëzish, sado të nderuar, por totalisht për t’u harruar në histori kanë marrë dhe kanë qëmtuar të gjithë ata që kanë shkruar historinë dhe kanë vendosur t’u japin dekoratë post mortum. Tani, që të merremi vesh dhe që të mos tundim kokën pa lidhje teksa dëgjojmë njeri-tjetrin.
Çfarë është një dekorim?
Çfarë është një “Urdhër”?
Çfarë është një “Medalje”?
Është një moment kur njerëzit dallohen nga të tjerët. Të gjallët dallojnë mes të gjallëve. Nuk ekziston një moment kur të gjallët dallojnë dhe dekorojnë të vdekurit, të cilët janë të dalluar më shumë sesa të gjithë ata të gjallët bashkë. Dhe ndërkohë prodhohen medalje dhe iu jepen stërnipave dhe stërmbesave. “të paraqitet familja e Ismail Qemalit”. Është diçka që nuk ka ndodhur askund dhe nuk ndodh askund.
Dekorimi pas vdekjes është tipik “alla shqiptare”, i “alla demokracisë”. Një hamletologji e paimagjinueshme, një tangerllek provincial i paparë, i pandeshur në historinë e planetit.
Ah, një ushtar të rënë në luftë në atë moment, në kohë që jetojmë së bashku, patjetër.
Një njeri që vetmohohet për të mbrojtur të tjerët në një akt heroizmi, por sot, patjetër. Por një njeri që ka vdekur para 100 vitesh. Domethënë ccohet njëri që sheh në ëndërr të behet si Vojo Kushi dhe dekoron Vojo Kushin, duke shfrytëzuar postin e presidentit të Republikës. I jep Vojos një dekoratë dhe i duket vetja sikur barazohet me Vojon dhe i jep mesazh të tjerët që “shiko, unë si shok i Vojos një ditë do ta bëj si Vojua”.
Kështu që nuk kemi çfarë diskutojmë fare. Është tamam si ato vargjet e Konstandinit “Ç’po më shohin sytë vallë, shkoni i vdekuri me të gjallë”. Me këtë ligj në e mbyllim këtë kapitull dhe sistemohemi në një vend, në mozaikun e shteteve të Europës. Është i vetmi gur që mungon në atë mozaik dhe është guri i Shqipërisë.
Shqipëria është në një botë tjetër komplet me sistemin e medaljeve dhe dekoratave. Janë mbi 500 medalje që janë dhënë brenda një mandati të një presidenti, gjëra të padëgjuara dhe të gjitha pa asnjë lloj reference. Natyrisht që ligji nuk i anulon ato që janë dhënë, kush i ka marrë ato nderime, i ka marrë në një epokë të caktuar, t’i gëzojë, nuk është anulim, nuk është tërheqje, asnjë gjë, është e një kohe të caktuar. Por ligji garanton që Shqipëria të mos jetë më një vend kaq qesharak sa cc‘është në këtë fushë dhe fatmirësisht sot na jepet mundësia ne që ta bëjmë edhe këtë.
Thashë jemi me mbi 75 vjet vonesë, por për të gjitha arsyet e mos arsyes së politikës shqiptare dhe të këtij parlamenti e bëjmë këtë gjë vetëm sot. Shpresoj që kjo gjë të votohet nga të gjithë dhe ju them të gjithë atyre dekomunistizuesve që janë këtu në sallë që nëse nuk e votojnë këtë thjeshtë japin një provë tjetër që me komunizmin kanë vetëm një transferim të inatit tek kundërshtarët politik dhe nuk kanë asnjë lloj lufte strukturale, konceptuale dhe çrrënjosëse aty ku realisht duhet që një parlament dhe forcat politike të japin kontributin e tyre për të gjithë skeletin e organizimit dhe të organizimit të shtetit.
***
Replikë e Kryeministrit Rama në seancën parlamentare:
Zonja Açka, unë ju dëgjova me vëmendje fjalën tuaj dhe dua t’ju them që në radhë të parë, unë nuk jam prej betoni, jam prej mishi dhe prej kockash dhe kryeministër as kam lindur, as do vdes. Është një periudhë kohe e jetës time që e bëj këtë detyrë dhe jam shumë i privilegjuar ta bëj këtë detyrë, por vjen një moment që “mjaft është mjaft” dhe më vjen shumë keq që edhe ju, që jeni njeri i letrave, ratë në të njëjtin gabim. Më akuzuat mua që nisa sherrin; unë nuk nisa asnjë sherr!
Unë refuzoj që të pranoj që fjalët “mafioz, kriminel, hajdut” duhet të marrin statusin e qytetarisë së gjithë pranuar dhe njeriut që i drejtohen këto fjalë duhet këshilluar thjesht qetësi, “ruaj qetësinë”.
Kush është kriminel, kush është hajdut, kush është mafioz është subjekt, zonja Açka, i drejtësisë dhe unë mendoj që t’i thuash tjetrit të tilla fjalë, do të thotë t’i kesh thënë të fundit fare dhe pastaj, pasi ja thua njeriut këto fjalë, kur njeriu thotë “më jep provën për këto që thua” të mos jesh në gjendje të japësh asnjë provë, do të thotë të jesh palaço sepse vetëm një palaço mund të marrë përsipër që të vërë fytyrën, zërin, figurën, qenien e vet në një mexhlis publik në dispozicion të një spektakli. Një spektakël për të qeshur, një spektakël për të qarë, një spektakël për qëllimin që ka spektakli, por ama një palaço është një palaço dhe kjo, më vjen shumë keq, është diçka që e ndjeva për detyrë ndaj djalit tim, atij të voglit që nesër pasnesër, ta dijë edhe njëherë mendimin tim lidhur me gjithë këto poshtërsi, gjithë këto ndyrësi që përsëriten këtu sikur janë bukë e përditshme.
Unë mendoj që ju, që flisni shumë për rininë që ikën, për të rinjtë, për edukimin, për arsimin e të gjitha këto, shumë mirë bëni që flisni për këto, duhet të sensibilizoheni ndaj kësaj gjuhe; gjuha kriminalizuese e tjetrit është fundi, fundi. Njerëz në momente të caktuara mund ta lëshojnë ndonjë fjalë tepër dhe të thonë një nga ato fjalë që e fyejnë tjetrin edhe pastaj mund të kërkojnë ndjesë dhe jeta vazhdon, por t’i përsërisësh pafundësisht tjetrit dhe të tjerëve, vetëm se i ke kundërshtarë politikë, “hajdut, mafioz, palaço, ky është një akt mafioz, ky është një qëllim mafioz, këtu ka pasur intimidime mafioze”, kjo përditë është e padurueshme, kjo nuk mund të gëlltitet më, kjo nuk mund të durohet më dhe unë do të kërkoj, me shkrim, kryetares së Kuvendit që këto fjalë duhet të ballafaqohen menjëherë me atë që i nxjerr dhe ai që i nxjerr duhet të shkojë tek Komisioni i Rregullores dhe të japë shpjegime.
Nëse ka informacione që nuk i ndan dot me publikun pasi thotë “Mafioz”, pasi thotë “Kriminel” e pasi thotë “Hajdut” duhet t’i ndajë atje tek Komisioni që të mos përjashtohet. Këto nuk duhet të kenë më vend këtu. Ka njëmijë mënyra për të bërë debat.
Ju thatë, tani sapo thatë diçka që ishte kritike ndaj meje dhe unë me shumë kënaqësi vazhdoj debatin me ju sepse ju nuk më thatë as mafioz as hajdut, as kriminel, nuk bëtë akuza të cilat janë akuza penale.
Çfarë mendojnë njerëzit kur i dëgjojnë këto?
Çfarë mendojë të rinjtë kur i dëgjojnë këto?
Çfarë mendojnë nënat nëpër shtëpia kur i dëgjojnë këto? Që ne jemi këtu të gjithë një tufë kriminelësh, një tufë hajdutësh dhe një tufë mafiozësh dhe që jeni ju këtu që keni ardhur të shpëtoni Shqipërinë nga ne?
Mbase është dhe kështu në perceptimin tuaj, por së paku duhet të jepni faktet.
Tjetra, ju thatë që ju nuk keni probleme me SPAK-un. Ju zonja Açka, nuk keni si të keni probleme me SPAK-un se jeni shkrimtare, nuk keni bërë asnjë ditë menaxhim dhe nuk keni marrë pjesë kurrë në asnjë ndarje të drejtave të fondeve e të tjerë. Nëse e ke fjalën për të gjithë ju, zonja Açka, ju keni ardhur dhe i jeni bashkuar një partie e cila për lider historik ka një person që është shpallur non-grata për korrupsion madhor dhe nuk është shpallur non-grata për korrupsion madhor këtu, në këtë parlament; është shpallur non-grata për korrupsion madhor nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës!
Kështu që, e kuptoni tani se për çfarë flasim?
Pastaj, nëse “SPAK-u merret me ju” thoni ju; në fakt, SPAK-u nuk merret me ne, SPAK-u merret me individët të cilët janë subjekte të SPAK-ut dhe, duke iu kthyer prapë historisë, unë ju them që unë personalisht jam i kënaqur për këtë, nuk jam i mërzitur. Natyrisht që mua më vjen shumë keq që të shikoj njerëz me të cilët bashkëpunoj apo me të cilët kam bashkëpunuar që të përfundojnë nën akuzë nga drejtësia, më vjen shumë keq për këtë, por ama, nga ana tjetër, SPAK-u bashkë me të gjitha këto institucione, unë jam ai që i ka kërkuar me ngulm që të krijohen në këtë vend dhe unë nuk jam që tjetër them e tjetër bëj, tjetër them e tjetër mendoj dhe nëse sot SPAK-u ka nën hetim çështje që lidhen me këtë shumicë dhe faktikisht me një qeveri që ishte qeveria e mandatit të parë, atëherë kjo do të thotë që në Shqipëri nuk jemi nën një regjim, nuk jemi nën një pushtet absolut, por jemi në kushtet ku ka një institucion drejtësie që funksionon, me të metat e veta, mund të keni ju rezervat tuaja, ne tonat, por që funksionon dhe merr nën hetim figura politike të lidhura me shumicën qeverisëse.
Kjo nuk ka ndodhur, zonja Açka, në asnjë nga 110 vjetët e historisë së këtij vendi që një forcë politike që qeveris të ketë në të njëjtën kohë, në radhët e saj persona të cilët merren nën hetim dhe ky është normaliteti i ri i një sistemi demokratik ku pushtetet janë të ndara.
Nëse kjo do të kishte ndodhur qysh në 10 vjeçarin e parë, sot do ishim në kushte të tjera me siguri, patjetër që do ishim në të gjitha aspektet më mirë por arsyeja pse ndodhi kaq vonë, zonja Acka, është pikërisht sepse u desh që ne të vinim këtu ku jemi, që ne ta bënim këtë proces dhe që ne ta kërkonim këtë reformë.
Ju nuk keni qenë këtu e pranishme, unë kam qenë këtu kur pjesa më e madhe në këtë krahun ku jeni ulur ju, mbante kokën poshtë dhe me dorën lart ngrinte kartonin jeshil sepse erdhi këtu me ultimatum nga ata të cilët pastaj nxorën non-grata të parin e punës.
Nuk kuptoj se çfarë lidhje ka kjo dhe nuk kuptoj sesi mund të ngrihen akuza të cilat janë frymë komuniste; vetëm nën një frymë komuniste mund të akuzohet një forcë e tërë politike, mund të akuzohen deputetët e një force politike, mund të akuzohet një qeveri e tërë përditë “Ju jeni mafiozë, ju jeni hajdutë”. Jo zonja Açka, nuk është kështu. Unë nuk i kam askujt borxh dhe nuk ka, në këtë vend, në asnjë vend tjetër, frymorë ose grup frymorësh, që të kenë kontribuar një qindarkë në të ardhurat e mia apo të familjes sime. Deri në provë të kundërt, kam të drejtë unë sepse ky është civilizimi që ne kemi zgjedhur. Atij që akuzon, i takon të provojë akuzën, kurse në kohën e komunizmit ishte: unë të ngre akuzën se të kam kundërshtar dhe rrugës shohim dhe thjesht të thoshin çfarë deshe ti në veturën e ambasadës jugosllave, -“ jo po unë s’kam qenë”. “Ke qenë, ke qenë” dhe në fund përfundoje në burg e haje plumbin. I vetmi ndryshim është që këtu bëhet linçim i përditshëm publik dhe këtu kulmi është kur ju shoh disave prej jush… pse fyen?! Çfarë fyerje? Po mafioz, hajdut, kriminela, hajduta, mafioza, kriminela, çfarë është kjo?! Kjo nuk është fyerje kjo? Kjo nuk është fyerje? Çfarë është kjo? Kjo është bindje. Kështu tha dje ai ballisti. “Kjo është bindje”, tha. Tamam ballist. Fiks ballist. Kjo është bindje, tha. “Ti je i fshehur në një kompani offshore, po offshore-t janë bërë kështu që mos zbulohesh dot, prandaj unë s’kam prova, por unë e di që ti je i fshehur”.
E pastaj u çua ai tjetri e tha kush je ti, gjykatësit i kërkon prova?! Po mirë mo ku jemi këtu? Do me thënë thuaj çfarë të duash? Prandaj unë e përsëris, kush bën këtë është palaço. Unë nuk di një emër tjetër, kurse ajo e ruajtjes të qetësisë është një këshillë që unë nuk e marr. Ma bëjnë shumë njerëz, nuk e marr. Unë nuk kam ardhur këtu që të ndryshoj veten. Unë përmirësoj veten në funksion të punës, po unë edhe kur të iki ajo punë, dua të jem po ai që jam. Jo të jem një njeri tjetër. Nuk kam ardhur këtu të bëj sikur. Unë nuk di të bëj sikur. Unë atë që kam, e them. Mirë, keq, përballem me vendimet e mia dhe padiskutim kur shoh përballë një palaço, unë i them palaço. Unë s’kam sesi ti them gjë tjetër deri kur palaçua të provojë që nuk është një palaço, po është zotëruesi i provave dhe fakteve që unë jam mafioz.
Nëse unë do t’iu thosha juve që:” Zonja Açka, juve keni bërë prostitucion në Holandë”. Do të ishte detyra juaj që të provonit të kundërtën? Ju do ruanit qetsinë? Juve do iknit nga mendja me të drejtë dhe do thoshit gjëra që normalisht do ishin shumë ekstreme, me të drejtë. Se nëse unë e them këtë, unë duhet ta provoj. Unë s’mund të them kam bindje që ju jeni marrë me prostitucion në Holandë. E pra, është e njëjta gjë. Ju flisni bullizimi, bullizimi. Cili bullizimi? Për çfarë bullizimi e keni fjalën? E shihni ju çfarë bëhet këtu? Jeni dhe ju dëshmitare se mbase jeni dhe një çikë si natyrë letrare e shkëputur që vini këtu dhe shkruani dhe jeni në një tjetër realitet dhe nuk i ndiqni dot të gjitha ato. E shihni ju çfarë ndodh këtu? Si mund ta pranoni ju këtë gjë? Që këtu ngrihet e ulet kushdo që flet, hajdut. Si e pranoni ju? Çfarë ju duket juve kur del ai non grata këtu e i kthehet të gjitha grave që janë këtu e çfarë nuk i thotë. Si ju duket juve?! Çfarë janë këto? Ruaj qetësinë?! Po deri kur? Deri sa?
Dhe në fund, ju jeni mjeshtre e madhe e punës, thatë. Jo, nuk ka mjeshtre fjale, dekorata është: “Mjeshtre e madhe pune”. Në rregull, ju jeni mjeshtre e madhe e fjalës, dekorata quhet “Mjeshtri i madh i punës”. Ajo është një dekoratë që keni marrë e ta gëzoni, nuk heqim dekorata ne.
Jo mo faleminderit shumë, “Mjeshtër i madh i punës” nuk kam ëndërruar të jem ndonjëherë. Mua, po të ma kishin dhënë atë dekoratë do të kisha ikur me vrap, po s’ma kanë dhënë, faleminderit shumë.
Unë s’kam as dekorata, s’kam as Phd, s’kam as doktoraturë, s’kam as master fare. Unë kam një certefikatë bojaxhiu, kaq. Kurse, i vetmuar këtu unë s’jam fare se për fat unë rri me njerëzit më tepër se të gjithë ju bashkë për arsye të detyrës. E njoh Shqipërinë më shumë se të gjithë ju bashkë për arsye të detyrës dhe kur vij këtu ju them që, se ju kam thënë vazhdimisht që shiko se, po vazhduat kështu do përfundoni më keq, nuk hedh fall, por njoh shqiptarët, i njoh më mirë se ju, për arsye të detyrës. Ju kujtoni se shqiptarët janë budallenj edhe mund t’i tërhiqni për hunde. Janë një pjesë që mund t’i tërhiqni për hunde patjetër dhe për vulëhumburit nuk e kisha për ju. Ju e keni vulën. Nuk e di pse e morët gabim. Vulëhumburit janë ata atje në fund. Ju jeni me vulë. Ju e keni vulën, kështu që s’ka pse të thoni që unë thashë që ju jeni vulëhumbur. Dhe kur thashë vulëhumbur apo me vulë, se nuk e kam me individë se ju vetë personalisht nuk keni nevojë as për vulë, se ju keni firmë dhe njiheni për firmën tuaj, nuk iu duhet vula. Po vula i duhet ca të tjerëve që s’bëjnë dot punë tjetër.
Prandaj zonja Açka, unë do t’ju lutesha shumë që të më mirëkuptoni dhe mua, ku unë vjen një moment që s’mund të përballoj dot që të kem një palaço përballë që përsërit mafioz-mafioz, hajdut-hajdut, kriminel-kriminel dhe që kur i them jep një provë për gjithë ato akuza që këtu grupi i Partisë Socialiste, kryetari i grupit e ku di unë kush tjetër paska ndërmarrë një fushatë intimidimi për të marrë një votë, për të kapur Gjykatën Kushtetuese, me paturpësinë më të madhe çohet dhe e dëgjuat vetë çfarë tha. Epo unë nuk mund ta pranoj këtë gjë. Unë nuk mund të mos ta ngre pyetjen a është idiot ai në fund apo bën vetë, mbas gjithë asaj që ai bën, se janë gjëra ekstreme. Nëse unë do të isha i fshehur në një kompani offshore, unë duhet të isha para drejtësisë, jo kryeministër. Mua mund të më thoni një mijë herë çdo fjalë që është epitet, çfarë të doni, gjejeni fjalën, thojeni, nuk më bën përshtypje, po janë opinione, keq keq, po janë opinione. Mund t’i them këtij “o vesh derr”, ky mund të më thotë “o kokë derr”, këto janë opinone. Keq është, nuk duhen thënë, po s’ka problem. Kurse hajdut, mafioz, kriminel janë akuza penale. Janë keq bërje. Janë thirrje për gjithë njerëzit që shikoni se ky këtu, këta këtu po iu vjedhin. E si mund të përgjithësohet e gjitha kjo? Si mund të bëhet kjo? E fundit fare zonja Açka, unë i kam sfiduar këta dhe s’ma kanë dhënë akoma provën. Unë vërtet mund të kem përdorur dhe nuk e ndryshoj dot, kështu e kam gjuhën, një shqipe që shpeshherë shqetëson, se dhe unë njeri i gjallë jam. Kam dhe unë armët e mia, kam dhe unë shpatën time, por po më gjetët një herë të vetme që unë të kem akuzuar qoftë dhe atë non gratën për të cilin asnjëherë nuk kam ushqyer ndjenja dashurie, kuptohet, apo atë që erdhi pas tij dhe që ka humbur vetë, se ai vulën ia u ka lënë juve, po ka humbur vetë, nuk e di ku është, po nëse mund të më gjeni që unë një herë t’i jem drejtuar e t’i kem thënë: “O kriminel, mbylle gojën”, “O hajdut, pusho”, “O mafioz, mos fol” , atëherë ma sillni dhe unë do të dal këtu dhe do të them nuk e mbaja mend këtë dhe me sa vite vonesë të jem, unë do kërkoj ndjesë se këto nuk janë fyerje, këto janë skandale verbale. Janë turpe. Për këto dikur shqiptarët vriteshin. Për “veshderr”, mjafton të kërkoje ndjesë e vazhdonte jeta, kurse për këto të ikte koka, që do të thotë janë ekstreme. Në kushtet tona, minimalisht duhen prova. Pse çfarë duhet të mendoj unë?! Unë duhet të mendoj që ne jemi të denjë që të qendrojmë në këtë detyrë vetëm në qoftë se askush, asnjëherë nuk shkel në dërrasë të kalbur? Po si ndodh kjo, ku ndodh kjo? Keni parë ju në ndonjë vend që të ndodhi kjo edhe në demokracitë më të zhvilluara? Përgjegjësia është individuale. Një parti politike, një qeveri, një shumicë apo një pakicë, nuk vlerësohet. Si do ju them unë të gjithëve ju që meqë doli non grata për korrupsion madhor, ai që ju frymëzoi aq shumë në gjithë ato vite, ju jeni të gjithë të korruptuar? S’ja u them dot se s’kam prova. Dyshimet s’janë prova dhe unë s’mund të them. Atëherë si?! Si?!
Prandaj, unë mendoj që njerëz si ju zonja Açka, të cilët politikën e kanë zgjedhur si qytetarë jo si individë që duan të bëjnë karrierë politike në kuptimin poste e të tjerë, nuk duhet ta kalojnë kohën kot në këtë parlament dhe aq më tepër nuk duhet që të bëhen njësoj si të tjerët, po duhet të dallojnë nga të tjerët dhe ta ngrenë zërin dhe të mundohen të krijojnë një balancë etike këtu. E atëherë, unë jam shumë i gatshëm…
Çfarë thua o Ferdinand?!
Ja, përdoret fjala skandal. Fjala skandal është fundi. Tani unë s’po bëj agjendën e asnjë opozite Ferdinand. Ferdinand, të bëja unë agjendën e opozitës, do të kishe ardhur në pushtet ti, po as nuk kam marrë përsipër ta bëj e as nuk kam për ta bërë. Të bëja unë agjendën e opozitës ti do ishe në pushtet. Kështu që, s’është ky qëllimi. Unë po flas me zonjën Açka, të lutem shumë më lër ta mbaroj. Më në fund doli një njeri që mu drejtua në mënyrë qytetare pavarësisht se të gjitha ato që tha, unë s’jam dakord, po u drejtua në mënyrë qytetare. Unë u frymëzova dhe po flas e po përpiqem të jem ashtu siç dëshiroj. Jam shumë i dëshiruar të bëj debate me ju, po debate se kur vjen puna te fjala e fundit, atëherë palaço dhe vetëm palaço dhe asnjë gjë tjetër.