DEKLARATË E PËRBASHKËT E LIDERËVE TË GJASHTË VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR (BP6)

Konferenca “Rritje dhe Konvergjencë për Gjashtë Vendet e Ballkanit Perëndimor”

Tiranë, më 29 shkurt, 2024

Duke njohur dinamikën e re të politikës së zgjerimit të krijuar nga agresioni rus kundër Ukrainës dhe rëndësinë e shtuar të unitetit evropian dhe bashkëpunimin e rritur mes BE-së dhe Ballkanit Perëndimor.

Duke theksuar që Plani i rritjes për Ballkanin Perëndimor paraqet mundësi të shkëlqyer për avancimin e integrimit të rajonit në tregun e përbashkët,  si dhe në mekanizmat dhe instrumentet e BE-së, ndërkohë që përshpejtohen reformat në fusha strategjike dhe thelbësore, përfshirë edhe ato që lidhen me sundimin e së drejtës dhe të drejtat themelore. 

Të përkushtuar për të përshpejtuar punën e nevojshme për zbatimin e shpejtë dhe kuptimplotë të Planit të rritjes, individualisht dhe me partnerët rajonalë.

Duke njohur rëndësinë e konkluzioneve të kryesuesit të Samitit të Procesit të Berlinit, të mbajtur më 16 tetor 2023 në Tiranë, dhe duke theksuar rëndësinë e bashkëpunimit ndërkombëtar, veçanërisht potencialet transformuese ekonomike dhe sociale të tregut të përbashkët rajonal për çlirimin e potencialit ekonomik dhe social të rajonit, si dhe përgatitjen e tij për hyrjen graduale në tregun e përbashkët evropian.

Duke njohur përpjekjet për krijimin e një bashkimi rajonal të kapaciteteve dhe profesioneve nëpërmjet njohjes së kualifikimeve akademike dhe profesionale në bazë të standardeve dhe praktikave të BE-së, ne  përshëndesim rolin koordinues të Këshillit për Bashkëpunim Rajonal dhe angazhohemi që të përshpejtojmë  zbatimin e marrëveshjeve të lëvizshmërisë të realizuara në kuadër të Procesit të Berlinit;

Ne, liderët nga Ballkani Perëndimor, zotohemi për fillimin e një dialogu të strukturuar, së bashku me Komisionin Evropian dhe vendet anëtare të BE-së, me qëllim zbatimin e Planit të rritjes në mënyra që sjellin përfitime individualisht, por dhe mund të inkurajojnë prosperitetin rajonal dhe përafrimin social-ekonomik me BE-në.

Në këtë frymë, liderët theksuan progresin e arritur në zhvillimin e agjendave të reformave, që do të ndihmojnë në orientimin e politikave dhe investimeve në katër vitet e ardhshme.

Në përputhje me fushat prioritare të Planit të Rritjes, si dhe me ato të tregut të përbashkët rajonal për integrimin gradual të ekonomive tona në tregun e vetëm evropian, ne diskutuam nisma konkrete në fusha të veçanta dhe identifikuam veprimet kryesore që duhen ndërmarrë.

Duke shfrytëzuar nismat rajonale të aprovuara në Samitin e liderëve të Procesit të Berlinit në Tiranë në tetor të vitit 2023, në Shkup në janar të vitit 2024, ne u angazhuam për përshpejtmin e gatishmërisë për hyrje në Zonën e Vetme Evropiane të Pagesave (SEPA), për avancimin e mëtejshëm të Korridoreve të Gjelbra, dhe lehtësimin e aktivitetit tregtar dhe ekonomik në rajon duke nxitur tërheqjen dhe konkurrencën në rajon, si dhe hapjen e mundësive për të aplikuar për “Rrjetin e Qendrave Evropiane të Inovacionit Dixhital për Vendet e Asociuara dhe ËiFi4ËB në të gjithë rajonin. Për këtë qëllim, ne përshëndesim punën e ndërmarrë nga Komisioni Evropian, Banka Botërore, Komuniteti i Transportit, CEFTA dhe Forumi i Dhomës së Investimeve të Ballkanit Perëndimor 6 në përcaktimin e hapave të ardhshëm për lehtësimin e tregtisë dhe transportit, si dhe përmirësimin e ndërveprimit ekonomik në rajon dhe mes gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor dhe BE-së në pikat kryesore kufitare. Nismat e diskutura sot në kuadër të Planit të Rritjes synojnë të inkurajojnë rimëkëmbjen afatgjatë ekonomike të rajonit, mbështetjen e tranzicionit të gjelbër dhe digjital, dhe nxitjen e bashkëpunimit rajonal dhe konvergjencës me BE-në. Ne gjithashtu përshëndesim përpjekjet e bankave qendrore të rajonit për përgatitjen në bashkëpunim me Bankën Botërore të udhërrëfyesve, që do orientojnë përpjekjet e tyre për t’u përgatitur për anëtarësimin në SEPA.

Në lidhje me Zonën e vetme Evropiane të Pagesave (SEPA), liderët njohën rolin kryesor të sektorit financiar, dhe veçanërisht të sistemeve të pagesave, për funksionimin më të mirë të tregjeve. Pagesat që kursejnë shpenzime dhe kohë e bëjnë tregtinë më të lirë dhe u lejojnë kompanive konkurruese të rriten dhe t’u ofrojnë konsumatorëve qasje më të lehtë në mallra dhe shërbime. Një sistem pagese i sigurt dhe efikas mbështet zhvillimin e ndërmjetësimit financiar, thellimin e tregjeve financiare dhe përmirësimin e stabilitetit financiar, duke krijuar kështu një klimë ku investitorët mund të zgjerojnë bizneset e tyre. Palët ranë dakord të hartojnë në konsultim me aktorët përkatës plane veprimi konkrete, për secilin nga gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor, për të avancuar përmbushjen e kritereve të SEPA-s, me synimin për të kërkuar aderimin në SEPA brenda vitit 2024, si dhe për të mobilizuar mbështetje në zbatimin e standardeve dhe procedurave doganore, në mënyrë që rajoni të mund të afrohet në bashkëpunimin doganor dhe tregtar me BE-në.

Me qëllim të lehtësimit të tregtisë dhe transportit ndërmjet rajonit dhe vendeve fqinje anëtare të BE-së, liderët përshëndetën punën e Komunitetit të Transportit dhe të CEFTA-s lidhur me Udhërrëfyesin për Korridoret e Gjelbra, të aprovuara në Samitin e Ballkanit Perëndimor – BE në  dhjetor të vitit 2023, si dhe kontrollet e bashkërenduara në kalimet kufitare ndërmjet BE-së dhe gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor. Në kuadër të Udhërrëfyesit, liderët shprehën mbështetjen e tyre të plotë për krijimin e një Programi Rajonal për Lehtësimin e Tregtisë dhe Transportit, me synim për të mundësuar përafrimin e rajonit me tregun e përbashkët të BE-së, duke ulur barrierat dhe kostot tregtare, si dhe duke përmirësuar  efikasitetin e transportit ndërmjet gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor dhe BE-së. 

Programi do të zbatohet nga Banka Botërore në bashkëpunim të ngushtë me Komunitetin e Transportit, CEFTA-n dhe Komisionin Evropian. 

Me qëllim përmirësimin e lidhjes digjitale brenda rajonit dhe mes rajonit dhe BE-së, liderët shprehën mbështetjen për kompanitë dhe sektorin publik në tranzicionin e dyfishtë (të gjelbër dhe digjital) duke lehtësuar nismën në kuadër të thirrjes së Programit të Evropës Digjitale “Rrjeti i Qendrave Evropiane të Inovacionit Dixhital për Vendet e Asociuara”. Duke njohur suksesin e Iniciativës ËiFi4EU, si pjesë e strategjisë së Komisionit Evropian për Tregun e Përbashkët Digjital dhe në përputhje me rezultatet e Samitit të Liderëve të Procesit të Berlinit në tetor të vitit 2023, liderët bënë gjithashtu thirrje për veprim drejt zbatimit të një nisme të tillë, e cila tashmë është shtrirë edhe në Ballkanin Perëndimor.

Duke njohur potencialin e bashkëpunimit ekonomik rajonal për zhvillimin social-ekonomik të rajonit tonë, ne angazhohemi për zbatimin e tregut të përbashkët rajonal, bazuar në rregullat dhe standardet e BE-së, ndërsa përparojmë drejt hapjes graduale të tregjeve tona drejt tregut të vetëm të BE-së. Duke vlerësuar Këshillin e Bashkëpunimit Rajonal(KBR) dhe CEFTA-n për bashkërendimin e filluar, liderët bënë thirrje për një plan ambicioz të pauses të planit të parë të veprimit për Tregun e Përbashkët Rajonal, i cili do të vazhdojë të hapë mundësi të rëndësishme për integrimin e tregut rajonal dhe të përgatisë rajonin për integrim në tregun e përbashkët të BE-së.

Duke risjellë në vëmendje rëndësinë e zbatimit të angazhimeve të mëparshme rajonale të ndërmarra me qëllim që qytetarët dhe bizneset të ndjejnë plotësisht përfitimet, liderët angazhohen për monitorimin dhe zbatimin e menjëhershëm të marrëveshjeve të lidhura në kuadër të Procesit të Berlinit. Në këtë drejtim, ne ritheksuam ngazhimin tonë për të hequr çdo barrierë ndaj bashkëpunimit ekonomik, që mund të pengojnë përpjekjet tona të përbashkëta dhe të njëanshme për të ecur drejt këtyre synimeve. 

Duke konstatuar dinamikën e krijuar për marrëdhënie më të fortë mes BE-së dhe gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor, liderët i bënë thirrje BE-së që të shqyrtojë mënyra për përmirësimin e dhe ndryshimin e kornizës ligjore dhe rregullatore, me qëllim që të arrihet përfshirja e rëndësishme, ndonëse graduale, e gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor në mekanizmat dhe forumet e BE-së, si politikisht ashtu edhe teknikisht, në përputhje me metodologjinë e re të anëtarësimit në BE dhe Planin e rritjes për rajonin.