Konferencë për shtyp e kryeministrit Edi Rama në përfundim të vizitës 24 orëshe në Prishtinë, Kosovë:

Mirëdita të gjithëve!

Faleminderit për mundimin e të gjithëve ju, gjatë gjithë stacioneve të mia në këtë vizitë 24 orëshe, këtu, në Prishtinë për të cilën jemi sëbashku për të bërë një përmbledhje dhe sigurisht për t’iu përgjigjur të gjitha pyetjeve.

Kemi konfirmuar një lajm shumë të rëndësishëm dhe besoj të shumëpritur dhe të mirëpritur lidhur me hyrjen përfundimisht në funksion të rrjetit të përbashkët elektro – energjitik dhe të investimit të madh për interkonjeksionin midis Shqipërisë dhe Kosovës, falë edhe përfshirjes përfundimisht të Kosovës në tregun e përbashkët energjetik. Është një lajm i gëzueshëm për faktin se e dimë shumë mirë sesa kohë na është dashur që të presim, qysh kur vumë në lëvizje investimin e madh, pastaj e përfunduam atë, por ishte një sistem llambash me çelës të mbyllur dhe nga sot, faktikisht, hyn plotësisht në funksion.

Dëshiroj që të të bëj një komunikim paraprak dhe pastaj të vazhdoj më tutje me pyetje përgjigjet që me siguri ato do të plotësojnë të gjithë kornizën e kësaj vizite.

Së pari dëshiroj të bëj të qartë faktin se unë jam këtu në funksion të një nevoje kombëtare besoj, për t’i dhënë një mbështetje të plotë Kosovës dhe të gjithë përfaqësuesve politikë të saj, në kushtet kur ka ndodhur diçka e rëndë dhe thellësisht e padrejtë.

Pothuajse për dy dekada në Kosovë, procesi i vënies së drejtësisë për krimet e luftës është konceptuar, është mbështetur dhe është zhvilluar si një proces i pandashëm nga procesi i shtetndërtimit, procesi i pajtimit ndëretnik, procesi i integrimit europian, procesi i dialogut dhe normalizimit të marrëdhënieve me Serbinë. Madje, në këtë formë është formuluar edhe në strategjinë e zgjerimit të Ballkanit Perëndimor nga Bashkimi Europian. Ndërkaq është krejt e kuptueshme që procesi i vështirë i pajtimit nuk është vetëm çështje e ballafaqimit me të kaluarën nëpërmjet drejtësisë, por është dhe një çështje e ndërtimit të së ardhmes nëpërmjet politikës. “Komunikata” e ashtuquajtur, për mua një fletërrufe, e ngjashme si dy pika ujë me “komunikatat publike” përgjatë revolucionit popullor kinez, një shfaqje të së cilit ne e kemi jetuar në Shqipërinë e diktaturës, është e pashembullt. Dhe e kombinuar me momentin e korigjimit të saj përbën një arsye, pavarësisht nëse publikimi i saj është rastësishëm apo i qëllimshëm në prag të një takimi me rëndësi në Shtëpinë e Bardhë, për të thënë se historia e kësaj Gjykate Speciale të radhës nisi të shkruhet me një akt që abortoi një proces politik që lidhet me paqen.

Takimi në Shtëpinë e Bardhë përbën një moment të rëndësishëm. Është vijim i një përpjekjeje me shumë stacione, por edhe një mundësi për ta çuar procesin në një nivel të ri me mbështetjen e drejtëpërdrejt të SHBA.

Në këtë aspekt them që është privilegj të jesh në pozicionin që jam unë dhe të jepet mundësia që të kontribuosh për, atë çka ishte dhe është sot e gjithë ditën vlera historike e Luftës Çlirimtare të Kosovës.

Dua ta bëj shumë të qartë që më vjen sinqerisht keq kur shoh në reagime të ndryshme dhe këtu flas për reagime në nivelin qytetar, sesi helmi i jetës së përditshme politike ka penetruar në bazën e politikës kombëtare, që janë qytetarët dhe ndikon që të mos kuptohet, por përkundrazi të deformohet thelbi i shqetësimit që sot duhet të kemi si komb, që nuk lidhet as me dy persona, nuk lidhet as me karrierën e tyre politike dhe me të mirat apo të metat e tyre në kohë paqe, nuk lidhet as me simpatitë, bindjet, mbështetjen apo kundërshtitë politike të natyrës zgjedhore, por lidhet me një prej vlerave më të rëndësishme që ka krijuar kombi shqiptar që është vlera e luftës për liri të Kosovës, pjesë e së cilës në mënyrë vendimtare është Ushtria Çlirimtare e  Kosovës.

Mendoj që ky është moment kur sigurisht kemi një krizë disa planëshe të shkaktuar nga kjo fletërrufe, por kemi dhe një mundësi të madhe për të vënë në pah jo thjesht vlerat e luftës dhe edhe njëherë tjetër të vërtetën elementare se Kosova ishte viktima dhe jo agresori, por për të vënë në pah të gjithë vlerën e krijuar në këtë proces shtetndërtimi si shprehje e gatishmërisë për drejtësi nga vetë Kosova dhe balancën e prishur mes Kosovës dhe Serbisë në raport me drejtësinë për krimet e luftës.

Ju jeni dëshmitarë, profesioni ua ka kërkuar ta ndiqni nga afër këtë histori. Faktikisht prej 21 vitesh, Kosova i ka dhënë mbështetje përmes autoriteve të veta, institucioneve të veta drejtësisë ndërkombëtare, e cila përmes strukturave të krijuara enkas ka gjykuar, rigjykuar, stërgjykuar ato që janë konsideruar krime lufte dhe pafajësia e disa prej figurave kryesore të UÇK-së – dhe këtu po sjell në vëmendje Ramush Haradinajn dhe Fatmir Limajn si dy shembuj, qoftë për staturën e tyre në luftë, qoftë për kalvarin e tyre të drejtësisë – është në fakt edhe një akuzë për efikasitetin e drejtësisë ndërkombëtare.

Sot për mua është një sprovë e madhe jo e natyrës politike vetëm, por edhe e natyrës kombëtare, morale, njerëzore që kush flet shqip sepse këtë ka gjuhën e nënës, gjuhën e nënës të mos e përdorë për të ndarë pjesëtarët e kësaj bashkësie përfaqësues të forcave të ndryshme, të rrymave të ndryshme, të bindjeve të ndryshme në patriotë e në tradhtarë, apo në të ndershëm dhe hajdutë. Nuk është ky rasti!

Sepse, historia jonë e shqiptarëve këtej dhe andej Bjeshkëve duhet të na e ketë mësuar tanimë që ka gjithmonë një kohë për t’u përleshur me njëri- tjetrin për ide, bindje, politikë, për çfarëdoqoftë, por duhet të ketë sa herë koha e vë në pikëpyetje një moment për t’u bashkuar me njëri- tjetrin për historinë tonë dhe për gjeneratat e tjera. Kush kujton, kush mendon, kush propagandon qoftë dhe me një koment të pafajshëm, naiv, të pamenduar, të nxituar në rrjetet sociale si individ se këtu bëhet fjalë për një akt ndaj disa personash, apo se këtu bëhet fjalë për të shfrytëzuar këtë instrument për pastrimin e skenës politike, apo për ç’kapjen e shtetit është ose naiv, ose tejet i verbuar nga mllefi, nuk ka mundësi tjetër.

-Zoti Kryeministër ju thatë që duhet të ketë bashkim mes shqiptarëve sidomos figurave politike në Kosovë. Ju keni takuar këto dy ditë figurat kryesore politike në Kosovë, por jo sëbashku, por veç e veç. A nuk ia dolët që t’i bënit bashkë krerët e politikës kosovare për një çështje kaq të rëndësishme që dhe ju po e diskutoni? 

-Një pyetje tjetër për z. Cakaj: Keni qenë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, a e keni diskutuar ju, apo dhe amerikanët kanë qenë të interesuar të dinë për atë çfarë ka ndodhur në Kosovë shkaku i aktakuzës tashmë të publikuar?

Kryeministri, Edi Rama: Unë nuk erdha këtu për të bashkuar të gjitha partitë politike, apo të gjithë udhëheqësit e tyre në një tryezë, sepse e para, kjo nuk është detyra ime dhe e dyta, ky do të ishte një kapërcim i kuadrit etik brenda së cilit duhet të veprojë një kryeministër i Shqipërisë kur vjen fjala për Kosovën, apo një kryeministër i Kosovës kur vjen fjala për Shqipërinë. Asnjëherë nuk kam menduar mirë për këdo që duke bërë rolin e kryeministrit është përpjekur t’ju tregojë të tjerëve në shtetin tjetër se çfarë duhet të bëjnë dhe si duhet ta bëjnë. Shqipëria e ka detyrim të mbështesë Kosovën pa kushte! Cilido që është në rolin e kryetarit të qeverisë në Shqipëri duhet të jetë mishërim i këtij detyrimi. Por Shqipëria as nuk e ka dhe as nuk do ta marrë përsipër detyrën e kujdestarit apo e tutorit, mentorit që nga lart i tregon udhëheqësisë në Kosovë se çfarë duhet të bëjë.

Unë nuk erdha këtu për të realizuar bashkimin mes forcave politike si personi që kam detyrën dhe kapacitetin për ta bërë këtë, por erdha këtu për të dëgjuar nga të gjithë dhe këtë nuk mund ta bësh në një tryezë ku ulen të gjithë, edhe sikur të ishte realizuar, sy më sy, hapur, opinionet e tyre, këndvështrimin e tyre. E dimë shumë mirë, që, natyrshëm, nuk është se të gjithë mendojnë njësoj për të gjitha në këtë situatë dhe natyrisht edhe për të pasur edhe një sens real të realitetit politik sipas tërësisë së këtyre këndvështrimeve dhe opinioneve të të gjithë atyre që përfaqësojnë këtu pjesë të caktuara të shoqërisë.

U jam shumë mirënjohës të gjithëve për mikpritjen, për drejtëpërdrejtësinë e ndarjes së opinioneve dhe mund t’ju them se, pas 24 orësh di më shumë seç dija para 24 orësh lidhur me këtë çështje dhe me situatën. Natyrisht që, iu takon udhëheqësve të këtushëm të marrin vendimet e tyre dhe të zhvillojnë proceset e nevojshme, sipas tyre. Sigurisht, unë nuk e fsheh që kam opinionet e mia, por edhe njëherë opinionet e mia janë opinionet, – nëse mund ta them në këtë formë, – e një vëllai që jeton në shtëpi tjetër. Jemi vëllezër, por kemi dy shtete, kemi dy shtëpi. Ky është një problem, por është edhe një privilegj. Është një privilegj i krijuar falë luftës çlirimtare, se mund të mos kishim jo dy shtëpi sot, por mund të mos kishim Kosovën e pavarur dhe demokratike.

Shumëkush mund ta ketë harruar, ose shumëkush mund të përtojë t’i kthehet historisë dhe të shohë se në çfarë konteksti u zhvillua rezistenca e popullit të Kosovës, që nga lëvizja gandiane e Ibrahim Rrugovës, te Lufta Çlirimtare dhe për shumëkënd natyrshëm kanë kaluar shumë vite dhe Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Ramush Haradinaj, apo të tjerë mund të shihen thjesht me sytë e atyre që bënë, apo nuk bënë sa dhe si duhet në qeverisje. Por, ajo çka sot duhet kujtuar me forcë është se pa këta emra të përveçëm dhe të tjerë bashkë me ta, sot ne mund të mos kishim as Kosovën e pavarur dhe shtet sovran dhe jo më dy shtëpi, një këndej bjeshkëve, një andej bjeshkëve.

Askush të mos bëjë gabimin të mendojë se gjithsesi do ndodhte kështu, se gjithsesi shpërbërja e Jugosllavisë do të sillte shtetin sovran të Kosovës. Absolutisht nuk do të ndodhte kështu, nëse nuk do të ishin ata që kur zbritën në Prishtinë me Ushtrinë Çlirimtare quheshin djemtë e malit. Disa të rinj që i hynë detit në këmbë dhe vendosën t’i hapin luftë, Sllobodan Millosheviçit po e po luftë me armë, por vendosën t’i hapin luftë murit të heshtjes ndërkombëtare, vendosën t’i hapin luftë stereotipit të ngulitur shumë fort te bashkësia ndërkombëtare, tek ata që në vijim erdhën këtu me bomba, për të cilët përpara krijimit të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës opsioni i Kosovës së pavarur ishte thjesht një herezi çmendurake. Ky është fakt historik.

Sot është koha për të kujtuar se këta njerëz ndërkohë që ndërmorën një aventurë për të cilën duhej një kurajë e jashtëzakonshme dhe u shpallën armiq për t’u eliminuar të regjimit të Beogradit, u shpallën terroristë në shumë oborre dhe në shumë rrugë ndërkombëtare të botës demokratike. I quanin terroristë, marksistë, leninistë, kriminelë, dreq e të bir. Kështu që, mendoj se përtej tyre si persona, përtej tyre si autoritete shtetërore është Kosova. Çdo përpjekje për vetëpërmbajtje nga cilido – dhe këtë nuk e kam me politikanët, e kam me qytetarët, e kam me njerëzit e Kosovës në radhë të parë që kanë qenë objekt i një sulmi barbar për pastrim etnik dhe që kanë qenë pjesë ose vetë, ose ndoshta shumë të rinj sot, por me familjet e tyre, apo prej familjeve të tyre të 1 milion njerëzve që janë nxjerrë jashtë nga këtu, sigurisht me paqen dhe me zhvillimet demokratike pastaj janë ndarë në parti, në rryma, në drejtime të ndryshme, (politika shqiptare nuk është vendi më i mirë për të dhënë shembuj edukate e për të krijuar edukatë për të tjerët) – por sidoqoftë sot duhet pak vetëpërmbajtje dhe duhet fokus në faktin se ajo fletërrufe ka goditur shumë më larg dhe shumë më thellë sesa në ballin e Hashim Thaçit dhe të Kadri Veselit. Këtu bëhet fjalë për drejtimin e lartë politik të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe për një përpjekje për të vendosur nën akuzë UÇK-në, si të ishte një ushtri e rregullt agresorësh që vinin nga Beogradi.

Ministri në detyrë për Europën dhe Punët e Jashtme, Gent Cakaj: Vizita ime në Uashington ka qenë e planifikuar shumë më herët, por për shkak të pandemisë realizimi i saj ka qenë objektivisht i pamundur. Nuk ndërlidhet drejtëpërdrejt me çështjen e Kosovës për shkak se unë atje kam qenë për të diskutuar edhe një varg projektesh bilaterale dhe një varg çështjesh të tjera që lidhen me angazhimet tona ndërkombëtare. Kemi biseduar për përgatitjet përfundimtare për ngritjen e Akademisë së Transparencës. Kemi dhënë informacionin e përditësuar për progresin e Shqipërisë në rrugën e Bashkimit Europian. Po ashtu kemi biseduar për koordinimin në kuadër të kryesisë shiptare të OSBE-së. Natyrisht pjesë e angazhimeve të mia ka qenë dhe sigurimi i mbështetjes për synimin tonë historik, për të siguruar një ulëse të anëtarit jopermanent në Këshillin e Sigurimit për vitin 2022-2023.

Realisht i vetmi takim për Kosovën ka qenë takimi me përfaqësuesin special për dialogun Kosovë-Serbi të Presidentit Trump në Shtëpinë e Bardhë dhe nga atje kam vetëm 3 mesazhe:

• E para, nuk ka marrëveshje sekrete! Për konsum të brendshëm politik nuk ka nevojë të abuzohet për një temë të interesit nacional.
• E dyta, nuk ka ndarje të Kosovës dhe kush i ka sytë në ballë dhe mendtë në kokë nuk beson që as qeveria e Shqipërisë, se këtu po e shfrytëzoj rastin për ta theksuar këtë, meqë është përmendur fort, e  askush në Kosovë nuk bën plane në llogari personale për ta ndarë Kosovën. Pikë! Këtë ta keni të qartë dhe këtë po e sjell edhe si mesazh nga Uashingtoni.
• E treta, nuk ka nxitim për një marrëveshje të shpejtë në dëm të Kosovës për çfarëdo interesi elektoral në Amerikë, për shkak se ne duhet ta kuptojmë fare realisht pozicionin që kemi në agjendën ndërkombëtare, por duhet ta kemi parasysh që koordinimi me SHBA është jetik për të bërë më të mirën për Kosovën.

Unë nuk dua të bëj politikë të brendshme në Kosovë. Thjesht këto janë jo vetëm mesazhet e mia që po i sjell nga Uashingtoni, por janë edhe qëndrime që vetë përfaqësuesi special i Presidentit Trump i ka komunikuar në vazhdimësi. Çfarëdo përpjekje tjetër për të komunikuar të vërteta përtej kësaj që thashë, realisht janë vetëm prirje për të shkaktuar keqkuptime të brendshme për përfitime afatshkurtra politike në dëm të interesave afatgjata shtetërore.

-Zëra që vijnë nga selia e Partisë Vetëvendosja, këtu në Prishtinë, e kanë konsideruar agjendën tuaj si një pelegrinazh në mbrojtje të Presidentit Hashim Thaçi. Në fakt, ju, me çfarë konkulzionesh e përmbyllni këtë agjendë në Prishtinë? 

Kryeministri Edi Rama: Zërat vijnë e shkojnë. Historia nuk duhet të jetë subjekt i përpjekjes për ta shkruar, apo rishkruar me zëra që vijnë e shkojnë. Që të jem i drejtpërdrejtë, ne nuk kemi ardhur këtu si grupi i avokatëve të Hashim Thaçit apo të Kadri Veselit. Nuk kemi ardhur këtu as t’u qëndrojmë pranë moralisht dy njerëzve që janë edhe figura institucionale, por mbi të gjitha, kreu i shtetit, por kemi ardhur këtu, sepse unë besoj shumë fort që këtu jemi në një moment shumë kritik që mund të ketë konseguenca të rënda për Kosovën, në rast se në këtë moment nuk ndajmë qartë drejtësinë dhe padrejtësinë.

Reagimi im në Kuvendin e Shqipërisë dhe ardhja ime këtu nuk nënkupton asnjë lloj përpjekjeje, madje asnjë lloj mendimi për të vënë në pikëpyetje domosdoshmërinë e ballafaqimit me drejtësinë për ato çështje, të cilat janë subjekt i saj dhe të cilat e kanë marrë mbështetjen politike dhe institucionale të Kosovës përmes Parlamentit të saj sovran me krijimin e Gjykatës Speciale. Shumë e thjeshtë. Fjala ime në Kuvend, ardhja ime këtu dhe qëndrimi im lidhet me padrejtësinë.

Për mua, ajo komunikatë që lajmëroi botën mbarë, se, pritet të vijë një aktakuzë, e cila ndërkohë nuk është formalizuar nga Gjykata, përbën jo vetëm një shkelje flagrante të çdo praktike të mirë të drejtësisë ndërkombëtare, por dhe një akt brutal ndaj vetë Kosovës. Për më tepër, unë nuk di që në kornizën e miratuar për veprimtarinë e kësaj Gjykate Speciale nga Kuvendi i Kosovës të përfshihen edhe hetime apo gjykime për sa dhe si “x” dhe “y” mbrojnë interesin kombëtar apo mbrojnë interesin personal. Këto kategorizime të veprimtarisë së njerëzve nga një institucion i quajtur Prokurori Speciale i përkasin revolucionit kulturor kinez, kohës kur ne jetonim në Shqipërinë e marrëdhënieve të lavdishme shqiptaro-kineze me parullën “të luftojmë rehatinë personale dhe interesat personale”, e ku di unë se çfarë dhe e gjitha një shoqëri e ndërtuar mbi parimin e paragjykimit të gjykimit dhe të dënimit kur dikujt i tekej të të thoshte se, “shiko, interesat e tua dhe interesat e popullit janë në konflikt”.

Çfarë janë këto terma?

Si mundet kjo të ndodhë dhe si mundet kjo t’i bëhet një shteti që, e përsëris, ka lindur nga një Luftë Çlirimtare?

Kosova nuk është një shtet i tërhequr në kufijtë e vet si rezultat i luftërave për liri të të tjerëve, por është një nga shtetet që janë krijuar nga lufta për liri ndaj atij shteti me një regjim barbar në Beograd që e kishte skllavëruar. Më falni, por, unë mendoj që, çdo shqiptar, pavarësisht bindjeve politike, pavarësisht simpative, apo antipative për “x”, apo për “y” duhet të jetë i revoltuar për faktin se, sot, në atë tekst t’i duket sikur lexon për Serbinë e Sllobodan Milloshevicit, jo për Kosovën e Adem Jasharit. Mos ta harrojmë që Kosova ka kaluar një eksperiment 20-vjeçar drejtësie ndërkombëtare të panjohur në historinë e drejtësisë ndërkombëtare, me gjykatë për krimet nga UNMIK-u, nën mbikëqyrjen Organizatës së Kombeve të Bashkuara, pastaj gjykatë për krimet nga EULEX-i nën mbikëqyrjen e Bashkimit Europian. Pastaj Tribunali i Hagës, pastaj panelet hibride edhe kështu, edhe ashtu, gjithmonë me ndërkombëtarët brenda, pastaj gjykatat vendore. Tani kjo është shkalla e gjashtë. Dakord! Është rënë dakord. Po mos vallë kjo gatishmëri 21 vjeçare për të thënë po, “gati tu”, do ta bëjmë dhe këtë, është një arsye për ta keqtrajtuar Kosovën, duke goditur globalisht në çdo kontinent përmes qindra mijëra, ndoshta miliona pasqyrave mediatike kreun e shtetit vetë, pa u formuluar akoma një akuzë e pranuar nga gjykata?

Unë nuk besoj që kjo duhet të qetësojë, lehtësojë apo aq më pak gëzojë qoftë dhe një shqiptar të vetëm. Çdo shqiptari që sot mendon se është momenti për të nxjerrë inatet e veta, për të bërë “hakmarrjen” e vet politike, për të lehtësuar shpirtin duke fërkuar duart që Hashim Thaçit apo Kadri Veselit i erdhi dita, i them mos ma kujto Gjergj Fishtën që kur i thanë si janë shqiptarët tha: “siç i do hasmi”.

–Zoti Kryeministër ju përmendët në fillim, folët goxha gjatë për për Ushtrinë Ҫlirimtare të Kosovës, por besoj se populli i Kosovës por edhe këta të cilët kanë kontribuar në çlirimin e Kosovës e dinë kontributin e saj dhe sa për informatë, në njoftimin publik të aktakuzës nga prokurori i specializuar, nuk është aktakuza kundër UҪK-së, as kundër popullit shqiptar, por janë dy persona që përmenden Hashim Thaçi dhe Kadri Veseli. Pyetja është se pse tani ky shqetësim i juaji për punën e Gjykatës Speciale, kur dihet se ajo është themeluar në vitin 2015 me shtytjen më të madhe të Presidentit Thaçi, por edhe të tjerëve, në atë kohë ka qenë Zoti Veseli kryetar i Kuvendit. Po më intereson të di a ka pasur një propozim, sepse e përmendët punën e ballafaqimit me drejtësinë dhe e kritikuat në atë farë forme drejtësinë ndërkombëtare, a ka patur një propozim konkret nga ju për t’ju kundërvënë Gjykatës Speciale, qoftë për t’ia ndryshuar lokacionin, apo me përfshi dhe krimet e Serbisë? Edhe një pyetje kam për punën e unifikimit. Sa arritët ta unifikoni lidershipin në Kosovë, kur dihet se në shumicën prej tyre, përjashto Thaçin dhe Veselin keni përplasje të mëdha. Së fundi, nuk e di nëse keni pas përpjekje për ta takuar Zotin Haradinaj me të cilin pritet së shpejti të ballafaqoheni edhe në gjykatë? Faleminderit!

Kryeministri Edi Rama: Sa për informatë, unë besoj që, jam një lexues po aq i mirë i gjuhës shqipe sa jeni dhe ju dhe besoj se kemi lexuar të njëjtin tekst. Por ndryshimi mes jush dhe meje, sa për informatë, është që aty ku ju shihni një lajmërim për shtyp, unë shoh një brutalitet për një histori të tërë dhe e bëra shpjegimin tim, pse.

Nëse nuk do të ishte aktakuza, unë nuk do të isha këtu sot, nuk do kisha folur në parlament dhe besoj normalisht si çdokush tjetër, pavarësisht se çfarë do të mendoja, do të isha i detyruar të prisja me durim procesin. Por unë nuk po flas për aktakuzën sa për informatë, por flas për një fletërrufe. Ajo është një fletë rrufe, është një brutalitet ndërkombëtar dhe kush nuk e sheh si të tillë ose është naiv, ose ka shumë mllef. Është shumë e thjeshtë!

Përndryshe duhet pastaj të më informosh në cilin rast tjetër në botë, unë kam kërkuar e nuk kam gjetur, ku ka ndodhur kjo dhe dua të më informosh pse një avokat shumë i njohur kroat arriti deri në pikën sa për atë lajmërim sipas jush, fletërrufe sipas meje, të thotë se duhet prokurori të përgjigjet, jo ata të cilëve prokurori u kërkon të përgjigjen. Pse? Për një arsye shumë të thjeshtë, sepse nuk ekziston në praktikën e drejtësisë që institucioni të bëhet portal.

Është shkelje flagrante e lirive dhe të drejtave të njeriut, që në këtë rast ka një obligim shumë më të thellë, sepse nuk goditet një njeri i zakonshëm, goditet kryetari i një shteti sovran që del nga një Luftë Çlirimtare dhe goditet faktikisht drejtimi i lartë politik i UҪK-së.

Nuk dëshiroj, mos ndodhë kurrë që unë dhe ti të gjendemi mbas disa kohësh përpara faktit të kryer që nga ky brutalitet të shkohet në brutalitetin tjetër që e gjithë UÇK-ja të konsiderohet organizatë kriminale si rezultat i inkriminimit të gjithë kupolës së vet udhëheqëse. Është shumë e thjeshtë.

Përsa i përket përplasjeve të mëdha. Nuk kam pas përplasje të mëdha. S’besoj se mund të quhen përplasje të mëdha ato të cilave të paktën unë i referohem në kujtesën time, në qoftë se ju kujtoni ndonjë tjetër mund të më informoni nëse unë nuk kujtoj, por në kushtet ku jemi kjo quhet përplasje e madhe. Përplasja me një realitet ku duhet të bëjmë të gjithë çfarë mundemi përfshirë edhe ju, për të ndarë drejtësinë dhe patjetër nevojën dhe mbështetjen për një proces të drejtë ligjor për të zbardhur çdo akuzë, përfshirë edhe akuzat e fabrikuara dhe të stërkomentuara dhe të kthyera në fakte inekzistente brenda për brenda trojeve tona. Ama nga ana tjetër duhet të jemi bashkë për të vënë në pah ndërkombëtarisht, botërisht, se këtu ka ardhur një pikë që nuk mund të vazhdohet më, nga një anë, në rresht për një 21 vjet drejtues dhe protagonistë të UҪK-së në radhë për t’u gjykuar, rigjykuar, stërgjykuar dhe nga ana tjetër e dini edhe ju, siç e di edhe unë, siç e dinë edhe të gjithë, thuajse asgjë. Nga tjetër kam parasysh Serbinë.

Po ju them që nuk ka lidhje reagimi im dhe reagimi ynë, flas nga ana jonë si nga shtëpia tjetër, me ndonjë përpjekje për të vënë në pikëpyetje e jo më për të zhbërë Gjykatën Speciale, as për të ndërhyrë në punët e saj, por për të reaguar kundër metodës. Kjo nuk është metodë e drejtë, kjo është metodë brutale, diskriminuese, që nuk krijon atmosferën për proces të drejtë dhe të barabartë ligjor, sipas meje. Në rrëfimet e tij, se nuk po ju sjell rrëfimet e mia në kuptimin e njeriut që kam dëgjuar shumë dhe kam lexuar shumë për çfarë ka ndodhur në Shqipërinë e diktaturës, apo në vendet e tjera, po ju sjell rrëfimet e Solxhenicinit, ku vendimi i fajësisë i paraprin hetimit të prokurorisë. Kjo është ajo që unë shoh. Kjo është ajo që unë kuptoj. Jam konsultuar jo vetëm me ekspertë të së drejtës në Shqipëri dhe shqipfolës, por edhe ndërkombëtarë dhe nuk e kam gjetur akoma një. Do t’ju isha shumë mirënjohës në qoftë se do më ndihmonit.

Është koha për t’u fokusuar tek disa të vërteta të thjeshta. Dhe meqë erdhëm tek përplasjet e mia, unë mendoj që shpifja është një nga të këqijat e mëdha që, politika shqiptare në Shqipëri dhe në Kosovë, i ka bërë popullit dhe brezit të ri, përfshirë edhe të gjithë ju profesionistëve të rinj të gazetarisë, duke i ngulitur krejt të kundërtën e asaj që prindërit tanë dhe prindërit tuaj janë përpjekur të na mësojnë kur kemi qenë të vegjël fare dhe duke e legalizuar si instrument politik dhe mediatik, një nga aktet më të ulëta që mund të bëjë njeriu, që është shpifja. Është bërë kaq normale shpifja dhe për më tepër në një botë si kjo e jona, ku tani më nuk është vetëm hapësira shqipfolëse, por është gjithë bota nën agresionin  e shpifjes, saqë vërtetë e kuptoj që njerëzit edhe mund të habiten, që çne një padi për shpifjen!

Unë kam 22 padi për shpifjen, që ta dini. Kjo padi që kam bërë për Ramushin, natyrisht ka bërë më shumë zhurmë, sepse është e pazakonshme një padi e një kryeministri për një kryeministër. Por janë 22 të tilla me figura politike kryesisht, që unë i kam në proces. Nuk janë bërë publike. Nuk i kam bërë për t’u bërë publike, por dëshiroj që të kem mundësinë që djalit tim, të voglit, t’ia lë një tufë fletësh që t’i ketë dhe që ta ndihmojnë të kuptojë sesi mund t’i shpjegojë dhe si mund t’i interpretojë “lajmet e pafundme” që do ndeshë me siguri kur të hyjë në Google dhe të shkruajë Edi Rama, dhe ku do të lexojë për një mostër të të gjithave të zezave të mundshme të imagjinueshme dhe ku mund ta ketë, mund mos ta ketë mundësinë të më pyesë mua vetë, se s’e dimë, jeta nuk i dihet. Kështu që, kjo është arsyeja që unë kam 22 gjyqe dhe pse do vazhdoj të bëj edhe disa të tjera. I zgjedh me kujdes, jo të gjitha.

Në rastin konkret, çfarë duhet të bëja unë?! Shpifja në fjalë nuk është nga ato të zakonshmet fare, megjithatë shpifje të zakonshme nuk duhet të ketë në fakt. Ashtu sikundër nuk është nga të zakonshmet fare e gjithë mitologjia politike e ndërtuar për pazarin e territoreve. Është një ndytësi për të cilin jam i bindur historia do të dëshmojë sesi një hapësirë debati u transformua në një arenë ku disa shqiptarë u përpoqën të vrasin disa shqiptarë, jo fizikisht, por moralisht. Ndërkohë që unë nuk mendoj që njerëzit ndahen në patriotë dhe tradhtarë, sepse kanë opinione të ndryshme.

Megjithatë Ramushit i kam kërkuar takim si të gjithë të tjerëve për të shkuar për ta vizituar në selinë e tij, apo në shtëpinë e tij, ku ta dëshironte, siç pata kënaqësinë ta vizitoja sot Isa Mustafën në shtëpinë e tij. Si paditës që shkonte tek i padituri besoj që nuk ishte ai që ulej duke më hapur derën, për më tepër që do të doja të diskutoja edhe me të për këtë çështje që është shumë më e madhe se unë, shumë më e madhe se Ramushi, shumë më e madhe se të gjithë ne si emra të përveçëm dhe shumë herë më e madhe sesa Hashim Thaçi e Kadri Veseli, sepse implikimet e kësaj historie mund të jenë marramendëse për Kosovën në të ardhmen. I kam njoftuar që nuk do të bëj komunikime me mediet, të vazhdueshme tek çdo derë, do të bëj një konferencë shtypi në fund ku do ta tërheq padinë.  Do ta tërheq padinë jo se ajo është e vogël për mua, por sepse është shumë më e madhe ajo që sot duhet të bashkojë të gjithë.

Nuk e di çfarë roli ka tërheqja e padisë në raportet mes nesh, për sa më takon, hiq atë pjesë, gjithçka tjetër është pa problem. Për më tepër me padi, pa padi, me shpifje, pa shpifje, Ramush Haradinaj për mua nuk është kryeministri, politikani, apo ku e di unë se kush; Është një prej figurave historike dhe ka vendin e vet në histori dhe nga ai vend nuk e lëviz askush, as ai veten e vet nuk e heq dot nga ai vend, sado kryeministër i keq që të jetë. Kështu që padia do të tërhiqet edhe zyrtarisht.

-E përmendët se në takimin me liderët politikë dhe institucionalë në Kosovë ka pasur dallime në qëndrime. Mund të na tregoni se kush kanë qenë këto dallime mes tyre dhe nëse na lejoni diçka për dialogun Kosovë-Serbi? 

-SHBA dhe BE ndajnë qëndrime të ndryshme për sa i përket aspiratave që shteti i Kosovës dëshiron t’i arrijë në tavolinën e negociatave, me kë besoni ju dhe mendoni se Kosova duhet të rreshtohet karshi këtij procesi, duke e parë se po zhvillohen dhe si dy procese të ndara, në njërën anë në Uashington dhe në anën tjetër në Samitin e Parisit? Faleminderit!

Kryeministri Edi Rama: Unë respektoj një etikë, që është etika më normale në marrëdhëniet ndërkombëtare, por edhe në marrëdhëniet njerëzore besoj. Takimet kanë komente kur ka dakordësi për të bërë komente. Nuk kemi diskutuar për të bërë komente, sepse unë kam dashur thjeshtë të dëgjoj e të bëj këtë përmbledhje për ju dhe nuk jam këtu për të komentuar takimet apo për të komentuar dallimet. Dallimet ju i dini, i shihni, unë nuk kam zbuluar ndonjë gjë të re në kuptimin e dallimeve kryesore që ju njihni në opinion, por është shumë e rëndësishme që duke diskutuar, duke dëgjuar, mëson, kupton dhe mund të jesh i dobishëm në rast se duhet, nëse ta kërkojnë për të dhënë dhe ndonjë mendim. Kështu që në këtë aspekt, mos kërkoni nga unë të bëj komente të takimeve. Nuk i përkas asaj shkolle dhe nuk kam respekt për atë stil, megjithëse e di që ka edhe ushtrues të atij stili edhe në Shqipëri, edhe në Kosovë.

Për sa i përket pyetjes suaj, mendimi im është i thjeshtë.

Kosova nuk duhet të barrikadohet, e para.

Kosova nuk duhet ta ndalë dialogun, e dyta.

Kosova nuk duhet të nënvlerësojë rrezikun që vjen në implikimet e këtij brutaliteti për të cilin kam ardhur këtu.

Po ju them një fakt. E mbani mend të gjithë shumë mirë.

Kosovës i’u kërkua si të gjithë vendeve të tjera të plotësojë kushtet për liberalizimin e vizave. Kur të gjitha kushtet u plotësuan,  – besoj jemi dakord edhe bashkë, – doli që duhej bërë dhe demarkacioni me Malin e Zi. Se çfarë lidhje kishte demarkacioni me Malin e Zi me liberalizimin e vizave këtë e dimë; politike. Se lidhje teknike nuk kishte. Nuk më rezulton që kishte ndonjë rrugë në atë zonën e kufirit që lidhte Prishtinën me Parisin ose me Londrën. Mua nuk më rezulton. Ajo histori mbeti si lëmsh përpara në këmbët e Kosovës, duke i thënë zgjidheni këtë, kur ta zgjidhni këtë do liberalizohen vizat. U zgjidh kjo! Vizat nuk u liberalizuan.

Nuk po i kthehemi historisë që do ishin liberalizuar tani sikur, e dini historinë, Ramushi, e të tjera, e të tjera. Por po them këtë.

Mos u çudisni, nëse e nënvlerësojmë sot këtë brutalitet dhe nëse sot, ne nuk shfrytëzojmë si komb, – por në radhë të parë këtë gjë duhet ta bëjë Kosova, Shqipëria ka vetëm detyrën të mbështesë, – këtë moment, për ta rikthyer në sytë e të gjithë bashkësisë ndërkombëtare, gjenerata që ka bërë luftën nuk janë më aty. Pjesa dërmuese e tyre janë në pension, flas në botën ndërkombëtare. Të tjerët, ca i dinë, ca nuk i dinë. Të gjithë, po ju them, nuk e dinë fare, flas në nivelet më të larta, se çfarë historie ka drejtësia ndërkombëtare në Kosovë dhe çfarë historie ka drejtësia ndërkombëtare mbi luftën e Kosovës me Serbinë. Ka më pak se 10 vendime nga Haga për autoritetet serbe, për deportim të 1 milionë njerëzve me dhunë, pa llogaritur, por duhet t’i llogarisin, 20 mijë raste përdhunimesh dhe pastaj dhe të gjithë të vrarët e të zhdukurit, ndërkohë le të numërojmë sa janë personat që janë të proceduar në të gjitha këto shkallë gjyqesh edhe këtu edhe në Hagë, nga ana e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Tani, si ndërtohet ky raport?!

Sa janë në Serbi ata që janë gjykuar për krime të luftës? Serbia në raport me krimet e luftës nuk i ka vetëm me Kosovën, ju e dini shumë mirë apo jo? Sa janë? Pra, ka një disproporcion kolosal për të mos thënë tjetrën, që shikoni nivelet e goditjes. Sigurisht është e vërtetë, në Hagë ishin Millosheviçi, ishte presidenti, ishte zëvendëskryeministri, ministri i Brendshëm, komandanti i Shtabit të Përgjithshëm, por ai ishte një shtet policor dhe agresor me një formacion ushtarak që vepronte në mënyrë vertikale dhe që u angazhua për një spastrim etnik që kapi 1 milionë të deportuar. Po t’i kthehemi pasqyrës nga ana jonë, e Kosovës, gjendja është alarmante nga kjo pikëpamje. Pastaj, po të hymë brenda zhvillimit të të gjithë proceseve, të gjitha proceset janë bërë nën mbikëqyrjen ndërkombëtare. Nuk di unë që të ketë pasur asnjë autoritet shteti i Kosovës për t’i devijuar, mbyllur, penguar ato procese që kanë qenë të gjitha nën monitorim ndërkombëtar. Jo monitorim, por dhe veprim ndërkombëtar. Nëse kjo situatë nuk bëhet publike dhe nuk vihet në rendin e ditës si një nevojë që të kuptohet mirë, se Kosova nuk mund të jetë mish për top në mënyrë të vazhdueshme, – tani, këtu ka vajza të reja e djem të rinj që mbase ju jeni dhe më shumë se kaq,  por ju mua më dukeni edhe më të rinj se sa është vetë Kosova, – tani, ka kuptim kjo që gjyshërit dhe prindërit tuaj lëviznin lirisht në kohën kur në Beograd ishte Sllobodan Millosheviçi, shkonin ku të donin nëpër Europë dhe juve ju thonë hajdeni merrni vizë? Ka kjo sens?! Ose ai tjetri përpara tij?! Pra, në kohën e Jugosllavisë? Ka sens?! Si bëhet kjo?!

Ka arsye politike në Europë, janë dinamika të brendshme.

Dje, komunikoja me Brukselin për listën e vendeve që do të hyjnë apo nuk do të hyjnë në këto rrugët e hapura për dy javët e para, për koronavirusin. Bëhej diskutimi në Bruksel dhe kishte zëra atje, shtete europiane që thonin jo nuk duam të dimë fare, as për shifra, as për lista, askush.. nuk duam të na vijnë këtu nga Ballkani, nga Turqia, nga bota, njerëz të infektuar. Po kjo është politikë.

Unë mendoj se Kosova sot duhet të përfaqësohet e bashkuar dhe e vetëdijshme që duhet të zhvillojë tre procese njëkohësisht;

1. Procesin e vetëdijësimit të bashkësisë ndërkombëtare për nevojën që drejtësia ndërkombëtare të jetë drejtësi e drejtë e për nevojën që një paçavure si kjo të kuptohet pse është fyese për kombin shqiptar. Pse është fyese për luftën, pse është fyese për ata që sot nuk jetojnë më dhe jo thjesht për faktin që kryetari i shtetit merret dhe trajtohet si mostër që ha njerëz.
2. Dialogu duhet të vazhdojë me kapacitete të plota. Nuk jam unë që duhet ta them kush, si, qysh, tek, larg qoftë që ta them unë.
3. Pa diskutim, nuk kam pikën e dyshimit, që qëndrueshmëria në proces e Kosovës duhet të dëshmohet nga brenda – jashtë dhe se nuk mund të vijë nga jashtë – brenda.

-Përshëndetje! Zoti Rama këtu u sqaruan shumë çështje sa i përket vizitës suaj. Në këto rrethana, do doja të merrja një koment tuajin se është përfolur shumë dukja juaj, a mund të na sqaroni ju lutem nëse keni pasur të veshur jelek antiplumb apo jo sepse është komentuar shumë nëpër të gjitha mediat dhe ka shumë njerëz që janë kureshtarë për këtë. Nëse po, atëherë cila është arsyeja? Ndiheni i rrezikuar në këtë vizitë tuajën në Kosovë?

Kryeministri Rama: Dje nuk ua provoj dot. Sot jua kisha provuar me qejf.

Se e dini që unë nuk e kam problem trupin tim. E kam provuar në kohë të padyshimta. Shiko, të lutem, se këto janë nivele… aman më lini kur të shkoj në Tiranë të dëgjoj nga këto. Mos i sillni deri këtu lajmet nga puseta e Saliut, të lutem. Se na duhet edhe Saliu në këtë betejë. Nuk dua të kem as me Saliun asnjë replikë, të lutem.

-A mundem dhe një koment sa i përket qëndrimin tuaj sa i përket vendimit të presidentit Thaçi për të mos dhënë dorëheqjen në këtë periudhë kur është bërë publike aktakuza ndaj tij, por jo e konfirmuar ende. A e keni udhëzuar apo këshilluar presidentin Thaçi?

Kryeministri Edi Rama: Unë?! Unë të udhëzoj gjarprin, se kështu e ka pasur pseudonimin, e dini, në kohën e luftës.

Unë nuk udhëzoj askënd!

Kam parë në Kosovë udhëzues të të gjithë popullit, kudo që ndodhet, por unë vetë jo. Unë nuk mendoj se proletarët e të gjitha vendeve duhet të bashkohen. Unë mendoj që ne të gjithë duhet të bashkohemi në qëllim. Sigurisht, secili ka këndvështrimin e vet për arritjen e qëllimit, por sigurisht, duhet të jemi respektues ndaj njëri tjetrit kur mendojmë ndryshe nga njëri tjetri. Nuk mundemi dot? Të paktën për këto tema të mëdha! Kjo është tema më e madhe e jona, nuk kemi ndonjë temë tjetër kaq të madhe sa kjo. Integrimi në Bashkimin Europian i Shqipërisë apo i vetë Kosovës është një temë shumë e madhe, por nuk është kaq e madhe sa ç’është vetë njohja përfundimtare e Kosovës si shtet sovran edhe nga Serbia. Në këtë pikë, ne jemi shumë pak për t’u ndarë në armiq dhe në tradhtarë. Zakonisht ata që bëjnë patriotin më të madh në këto raste, janë ata të cilët janë më të dyshuar për paaftësi për të parë të ardhmen.

-Zoti Kryeministër, ju i dëgjuat palët politike në Kosovë dhe tashmë e keni një ide të qartë. Cili do të jetë veprimi juaj konkret i ardhshëm për sa i përket situatës dhe mendoni që ky roli juaj që keni pasur në këtë situatë a do të keqkuptohet nga kancelaritë europiane sidomos pas deklaratave që bëtë në parlament për drejtësi selektive? Dhe së dyti, meqenëse me Kosovën tashmë keni folur, me zotin Vuçiç keni pasur komunikim? Apo a do keni? Faleminderit!

Kryeministri Edi Rama: Çfarë kam mësuar në 7 vjet kryeministër, është që keqkuptimet më të mëdha me të huajt janë produkt i intrigave mes shqiptarëve, Gjergj Fishta: “Siç i do hasmi”. Nëse shqiptarët që kanë komunikim me të huajt, të gjithë bashkë, do bënin atë që bëjnë disa të tjerë, popuj të tjerë, disa përfaqësues popujsh të tjerë që prandaj kanë bërë sukses të madh, që çfarë na ndan shqip, nuk përkthehet anglisht, sot, kombi ynë dhe Shqipëria e Kosova do ishin ku e ku më përpara, me miqtë që kanë. Por fatkeqësisht, është nga këtu në Prishtinë dhe nga atje në Tiranë, ku prodhohet helmi për të prishur gjakun e miqve, për fat të keq. Për sa i përket marrëdhënieve pastaj, keqkuptimeve apo mirëkuptimeve, unë nuk i kam asnjëherë frikë mendimet e mia dhe të vërtetën time zakonisht di ta mbroj edhe ta imponoj edhe me miqtë ndërkombëtarë kur është nevoja. Kështu që nuk e kam problem. Ky është fakt!

Kjo është një e vërtetë e tmerrshme që lehtësia me të cilën është brutalizuar Kosova në atë fletërrufe, është e patolerueshme! Kaq! Le të dalë kush të dojë të thotë jo kështu, jo ashtu. Mua më ka ardhur keq që kam parë deklarata, përshëndetje që e kanë konsideruar atë brutalitet një hap, një zhvillim, një kërcim, një vallëzim të drejtësisë. Në asnjë mënyrë JO! Kjo është e papranueshme!

Për sa i përket “vëllait tim Vuqiqit”, kjo është etiketa e njërës prej fabrikave politike këtu, që shpërndan në rrjetet sociale. Unë mbetem ai që kam qenë dhe jam ai që jam. Mendoj që kush nuk ndryshon mendim nuk është domosdoshmërisht një njeri i mençur, por për sa më takon, shengeni ballkanik është interes strategjik i Shqipërisë dhe i Kosovës. Tani erdhi edhe vera, do të vini në Shqipëri, detin, trojet tona e kanë atje, nuk e kanë këtu. Sikur të mos kishim humbur kohë me lloj-lloj dokrrash e me lloj-lloj përrallash e me lloj-lloj konspiracionesh, kufiri aty do ishte sikur vjen nga Prishtina këtu në aeroport, nuk do kishte asnjë kontroll, as këtej e as andej për njerëzit, për arsye se kjo është dhe në këtë proces nuk duhet të harrojmë asnjëherë që jemi në paqe e në paqe, duhet t’i kemi korsitë të ndara edhe për pjesën e trajtimit të krimeve të luftës, edhe për pjesën e trajtimit të aspekteve të tjera, që kanë të bëjnë me njohjen, edhe për aspektet ekonomike dhe sociale. Fqinjin nuk e zgjedh. Presidentin e Serbisë nuk e zgjedhim ne. Ajo që ne zgjedhim është interesi ynë strategjik dhe sinqeriteti në qëllim dhe në mjete me njëri tjetrin për të realizuar interesin tonë strategjik. Shengeni Ballkanik është interes strategjik i shqiptarëve. Ministria jonë e Brendshme e Republikës së Shqipërisë me ministrinë e Brendshme të Republikës së Kosovës kanë punuar, kanë përgatitur të gjithë platformën e perimetrit të sigurisë. Çfarë do të thotë perimetri i sigurisë? Do të thotë që me Shengenin Ballkanik, të gjitha vendet patjetër, por po marr Shqipërinë dhe Kosovën, kanë hyrje të përbashkëta e dalje të përbashkëta. Kush hyn në aeroportin “Adem Jashari”, është i lirë të lëvizi deri në Sarandë pa u kontrolluar më për pasaportë për shkak të lëvizjes, pastaj nëse bën tejkalim shpejtësie është temë tjetër, por flas për shkak të lëvizjes. Kush hyn në pikën fundore në juglindje të Shqipërisë nga Kakavija, mund të vijë deri në Brezovicë pa u kontrolluar fare.

Ama regjistrimi i hyrjes në databazën e përgjithshme bëhet në një pikë. Tani, kemi ne luksin që të diskutojmë idiotësirat e pazareve me Vuqiqin dhe të aneksimeve, të mohimeve të këtyre, ndërkohë që koha kalon e ndërkohë që nevoja jonë për njehsim dhe për zhvillim është kaq e madhe në rajon. Patjetër dhe këtu kemi ne kohë të humbasim me filozofirat e politikës së ngushtë elektorale, siç ishte ajo e mbajtjes pafund të taksës 100% që nuk u shfrytëzua as për atë të cilën mund të shfrytëzohej apo siç janë këto historitë e tjera, jo të bëjmë një Shengen me Bullgarinë dhe me Moldavinë, nuk kemi kohë për këto mendoj unë, por sigurisht që prapë e thashë, ne kemi dy shtete, kemi dy shtëpi dhe në këtë shtëpi ka të tjerë që vendosin, nuk vendos unë. Unë di të them që kujt më thotë “vëllai i Vuqiqit”, i them “amanet mushkat”.

-Zoti Kryeministër keni folur më herët për minishengenin, a mendoni që ideja do të kryhet me sukses? Dhe ku është Kosova në këtë tregim, meqenëse zyrtarët Kosovarë kanë qenë në princip kundër kësaj ideje në kohën kur ka qeverisur Ramush Haradinaj. Keni thënë pak më herët që dialogu në mes Prishtinës dhe Beogradit duhet të kryhet,  kështu që Serbia do ta pranojë Kosovën. Kur keni folur me Vuçiç, a e keni thënë atë dhe si ju është përgjigjur ai? Faleminderit!  (nga përkthimi)

Kryeministri Edi Rama: Edhe njëherë, unë besoj që kush është krenar që në kohë paqeje lufton me mjetet e luftës dhe në vend të pushkës ka gjuhën, është për t’u ngushëlluar, nuk është për t’u admiruar. Paqja ka të tjera kushte dhe të tjera kërkesa dhe për më tepër lufta me Serbinë është spostuar nga terreni i luftës për liri, në terrenin e luftës diplomatike për njohje dhe për zgjidhje përfundimtare të këtij ngërçi historik. Unë nuk di që lufta diplomatike mund të fitohet duke u barrikaduar dhe duke shpallur tradhtarët lartë e poshtë. Barrikadimi mund të jetë pjesë e strategjisë në një moment të caktuar. Dikush mund të barrikadohet, dikush mund të vazhdojë të flasi e kështu me radhë, por gjithsesi, ajo që unë besoj është që shengeni ballkanin, – unë nuk i them minishengen se jam 198 centimetra dhe gjërat mini nuk më tërheqin, por shengeni ballkanik, pse është quajtur shengen, thjesht dhe vetëm për të dhënë një pikë referimi lidhur me një hapësirë, ku funksionojnë të katër liritë e Bashkimit Europian, deri kur Bashkimi Europian do të na thithë plotësisht dhe nuk do kemi nevojë për shengen Ballkanik sepse do jemi pjesë e gjithë hapësirës. Liria e lëvizjes së njerëzve, liria e lëvizjes së mallrave, liria e lëvizjes së kapitaleve, liria e lëvizjes së shërbimeve. Tani, pse duhet Vuqiqi këtu? Për një arsye shumë të thjeshtë! Nëse ne duam të hapim kufirin dhe të garantojmë të katër liritë në kufirin mes nesh dhe këtë ne e kemi provuar më parë, i kemi dëgjuar më parë të kemi thënë do hapet në janar, do hapet në 31 dhjetor, na çohen e thonë që kjo nuk bëhet. Na çohet Uashingtoni dhe Brukseli, Beogradi po se po. Atëherë, ne duhet të vazhdojmë të qëndrojmë kështu me kufirin mbyllur e të mjaftohemi me lehtësimin që kemi bërë që të paktën do ketë vetëm një kontroll?! Kur hyn në Kosovë do jetë nga pala kosovare, kur hyn në Shqipëri do jetë nga pala tjetër? Apo do ta heqim fare? Është shumë e thjeshtë!

Nga ana tjetër, ka një sërë marrëveshjesh. Ka një pyetje shumë të thjeshtë. Pse marrëveshjet nuk ecin me shpejtësinë e duhur? Sepse nuk kemi krijuar kornizën dhe i kemi hyrë rrugës nga e kundërta, për arsye objektive në atë kohë, nëpëmjet marrëveshjeve të shkojmë drejt kornizës. E keni filluar me kulturë, pastaj me ekonomi.

Nëse ne krijojmë kornizën në këtë hapësirë, katër liritë e BE do të implementohen, mbaroi puna. Tjetra, që është akoma më ë rëndësishme, pse duhet të angazhohen kaq shumë forca për të gënjyer, për të shpifur, për të manipuluar opinionin publik, duke treguar të kundërtat e të vërtetës. Për një arsye shumë të thjeshtë. Nuk ka argument kundër shengenit rajonal. Nuk ka argument kundër njehsimit të hapësirës shqiptare. Nuk ka argument kundër njehsimit të hapësirës rajonale në kuadër të funksionit ekonomik dhe social, e politik. Nuk ka. Argumente nuk ka. Shpifje, gënjeshtra, manipulime për të krijuar armikun e brendshëm që bashkëpunon me armikun e jashtëm dhe të dy bashkë duhen anatemuar dhe pastaj duhen asgjësuar, po, sa të duash. Historia është fjalë e madhe. Koha, më shpejt se vonë do të tregojë që të gjithë do të hynë në këtë proces. Edhe Kosova nuk ka rrugë tjetër se nuk mund të rrijë e mbyllur. Aq më tepër, në këtë proces. Nuk ia kërkon njeri, sepse këto janë kushtet që i  kemi vënë ne, i ka vënë Shqipëria në këtë proces dhe janë pranuar nga pala tjetër. Nuk ja kërkon njeri që për të bërë këtë, duhet të bëjë dhe këtë. Jo, do bëjë atë që do. Ishte koha kur akoma ishte taksa në fuqi dhe nuk ishte kusht, madje kushti i vetëm i vendosur mes nesh me Serbinë dhe Maqedoninë e Veriut ka qenë “nuk ka kushte për askënd”. Duan ta mbajnë taksën, kjo është çështje bilaterale mes dy vendeve. Nuk është një çështje që njëri vend ta kthejë në një problem të gjithë tavolinës.

Këtu hapet një hapësirë dhe të gjitha vendet bëjnë me njëri tjetrin atë që duan. Pra, nuk mund të dalë nesër, asnjëri në Beograd dhe po nuk doli njeri në Beograd, nuk do dalë as në Bruksel as në Uashington, sepse e kanë kuptuar dhe e mbështesin këtë proces, nëse ne e hapim kufirin.

-Përshëndetje zoti Kryeministër! Si vëllai i madh nga shtëpia e vet, çfarë do t’i sugjeronit në këtë rast vëllait të vogël Kosovës që si si duhet të paraqitet Kosova më e fuqishme meqë kemi tani një president me aktakuzë të pakonfirmuar. Duhet të krijojë një ekip imuniteti, apo një qeveri gjithëpërfshirëse? Si e shihni ju këtë?

Kryeministri Edi Rama: Vëllai i madh, unë jam në familje dhe nga vëllai i vogël kam mësuar, që vëllai i madh duhet të ketë kujdes nga vëllai i vogël se në qoftë se përpiqet t’i tregojë se çfarë duhet të bëjë, rrezikon të rimendohet pastaj, dhe të thotë ç’mu desh që isha i madhi. Kjo ishte përgjigja ime e shkurtër.

-Zoti Rama më intereson të di nga ju se si e keni parë faktin që pikërisht Ambasada e SHBA-ve në Kosovë, vendi drejt të cilit ishte nisur presidenti Thaçi për normalizim të marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë e ka quajtur, – po e citoj, – hap përpara në procesin për drejtësinë dhe pajtimin në Ballkanin Perëndimor, ngritjen e aktakuzës të cilën ju e quani fletërrufe ndaj Thaçit. Në këtë pikë, një politikan të cilin ju sapo e takuat, Shpend Ahmeti ka thënë se Kosova aktualisht po i ngjan një fëmije me dy prindër të cilët po zihen dhe janë në prag të divorcit. Sa shihni të vërteta ju në këtë aspekt?

Kryeministri Edi Rama: Unë e dhashë komentin tim. Unë këtu nuk shoh asnjë hap përpara. Unë shoh një shfaqje brutale, që nuk i bën mirë askujt dhe që në rastin më të keq mund të ketë konseguenca të rënda për Kosovën, jo sepse e përsëris ka nisur një proces drejtësie, por sepse pa nisur një proces drejtësie është bërë një padrejtësi. Konkretisht ka abortuar një proces paqeje dhe dialogu që duhet të ristartojë nga e para. Këtë shoh unë, megjithë respektin e madh për SHBA-të, qoftë për Shtëpinë e Bardhë, qoftë për Ambasadën Amerikane, në Prishtinë.

–Zoti Rama folët gjatë e shumëçka për aktakuzën, por nuk folët për një element, mendoj unë, që është kyç. A keni ju një ide që mundeni ta ndani me publikun, kush qëndron prapa gjithë kësaj?

Kryeministri Edi Rama: Për këtë keni konspiracionistë në Kosovë dhe mund t’i pyesni. Unë nuk jam konspiracionist. Unë mendoj se sa më shumë të shtyhemi në labirinthin e hamendjes se kush qëndron mbrapa, aq më shumë gabojmë, se mund të ndodhë që në fund të labirinthit të dalë që mbrapa të jemi vete ne. Kështu që më mirë nuk i futemi atij labirinthi. E di atë këngën: “Mora pushkën dola malit, të luftoja për atdhe/ ku e dija unë i shkreti që armiku ishim ne”. Që të mos ta këndojmë atë këngë në fund, them të mos i hymë fare se kush qëndron mbrapa. Nuk ka rëndësi fare në fund se kush qëndron mbrapa, sepe nuk kemi të bëjmë me një fake news. Me thënë të drejtën kur e lexova atë fletërrufenë, mu duk identike, si ajo deklarata e atij nobelistit japonez që tha “virusi Covid 19 është krijuar në laborator dhe unë jam gati të dorëzoj çmimin Nobel nese kjo rezulton e pavërtetë. Gjithë bota e mori, gjithë bota e komentoi, pastaj doli ai i shkreti dhe tha “nuk e kam thënë unë këtë”. Në fillim mu duk kështu. Thashë, nuk ka mundësi. Është e pamundur që një institucion drejtësie të nxjerrë këtë paçavure dhe mu duk një fake news që u krijua për të krijuar atë turbullirë që krijoi dhe për të hedhur një dorë baltë në të gjitha kontinentet. Pastaj shumë shpejt e verifikova që nuk ishte fake news, ishte e vertetë.

Dua ta përsëris dhe është e domosdoshme që ta përsëris sepse sikur i shoh disa shqiptarë që me vrap kanë filluar të bëjnë disa mesazhe edhe ambasadës amerikane në Prishtinë që “dëgjo çfarë tha Edi Rama që ju e keni gabim”. Jo fare! Unë dua që të ndahen këto dy gjëra. Nëse SHBA-të përmes Ambasadës amerikanë në Prishtinë përshëndesin fillimin e një procesi për të cilin është investuar nga vetë shteti i Kosovës me votë në Kuvend, ok jam dakord. Nëse përshëndesin atë fletërrufenë, sorry, I’m not with China.

Faleminderit!