Komunikim i Kryeministrit Edi Rama me gazetarët mbi votimin e sotëm në parlament:

 

– Presidenti i Republikës, teksa ju flisnit, u shpreh se, nëse ju e prekni 5 qershorin, sepse ai e konsideron të prekur tashmë, do ta shihni në çdo shesh të Shqipërisë. Ju tremb përballja me Ilir Metën në shesh?

Kryeministri Edi Rama: Pyetja ime që mbetet pa përgjigje akoma është, çfarë borxhi i ka më Shqipëria Ilir Metës? Në të gjithë historinë  e saj, Shqipëria nuk i ka dhënë asnjë tjetri, çfarë i ka dhënë pa kursim Ilir Metës, të cilin e ka bërë kryeministër, kryetar Kuvendi dhe President. Çfarë duhet të bëjnë shqiptarët akoma për Ilir Metën? Kjo është pyetja. Një njeri që fatkeqësisht nuk ngopet dhe nuk ndalon së ngatërruari dynjanë. Pse? Çfarë do akoma Ilir Meta nga Shqipëria? Nuk e kuptoj.

 

– Zoti Kryeministër, është përshtypja e gabuar, apo ju preferoni si kundërshtar politik, të paktën për debat, Ilir Metën më shumë sesa Lulzim Bashën. Ka më shumë adrenalinë mes jush dhe Zotit Meta në debat publik elektoral, sesa me Lulzim Bashën?

Kryeministri Edi Rama: A mund të bëjmë pyetje në lidhje me energjinë e vendit dhe me energjinë që ka nevojë gjithsekush për të ecur përpara, apo do bëni matjet e adrenalinës time?

 

– Në datën 30 korrik, kur janë miratuar ndryshimet kushtetuese, ju jeni shprehur se do të bëni një hapje listash reale, sepse jeni forca më e madhe politike dhe ju do t’u jepni shqiptarëve mundësinë që të zgjedhin ata që ata duan. Sipas formulës së PS-së, edhe një kandidat që qytetarët mund ta duan dhe mund të ketë marrë 7 mijë vota nuk e kalon pragun dhe ndërkohë në vend të tij hyn në Parlament, edhe një deputet që ka marrë 100 vota nga lista e kryetarëve. Pse nuk e keni mbajtur premtimin për shqiptarët?

Kryeministri Edi Rama: Së pari, kur flasim për formula, do të thotë që flasim për preferenca në mënyrën sesi bëhet hapja e listave. Së dyti, ne nuk shpikim formula. Formulat i ka shpikur bota përpara nesh dhe ne kemi studiuar si funksionon sistemi me lista të hapura në Europë dhe në vende demokratike të botës. Kemi parë disa mekanizma dhe nga këto mekanizma kemi zgjedhur këtë mekanizëm, ku gjithkujt i jepet mundësia të marrë votat, gjithkujt i jepet mundësia të bëhet përfaqësues i popullit në Kuvend, gjithkujt i jepet mundësia të konkurrojë, por në të njëjtën kohë, edhe partia politike, e cila ka përgjegjësinë t’ju paraqesë njerëzve një skuadër, ka të drejtën që  paraprakisht të ndërtojë paraprakisht formacionin e vet që pastaj konsultohet me votuesit dhe votuesi përcakton kush hyn dhe kush nuk hyn në fushë.

Kështu që, tek formula mund të ketë diskutime plot, mund të ketë dallime plot, por në fund fare, standartet janë të garantuara. Askush sot, me këtë ligj nuk hyn direkt deputet, siç ndodhte me listat e mbyllura, pa marrë pëlqimin e popullit. Askush sot, me këtë ligj nuk është i përjashtuar pa hyrë akoma, siç ndodhte me listat e mbyllura, kur ishte në pjesën poshtë pjesës fituese, por, nëse merr pëlqimin e popullit, mund të hyjë. Partia politike, e në këtë rast, partitë e mëdha, në radhë të parë kanë përgjegjësinë të qeverisin, kanë përgjegjësinë të udhëheqin, kanë përgjegjësine e madhe të vendosin. Nuk kanë partitë e vogla përgjegjësitë. Partitë e vogla kanë thjeshtë dhe vetëm pazarin e tyre. Partitë e mëdha kanë për detyrë të vendosin formacionin, duke vendosur burra, duke vendosur gra, duke vendosur njerëz nga fusha të ndryshme të jetës, që do të hyjnë në Parlament dhe të bëjnë punën në Komisionin e Ligjeve, në Komisionin e Ekonomisë, në Komisionin e Bujqësisë, Kulturës, Medias, Sigurisë, etj. dhe që kanë një formim dhe një eksperiencë. Sigurisht, në fund është populli që vendos.

 

– Nuk thonit këtë gjë në korrik, zoti Kryeministër, nuk flisnit për ekipin. Ju flisnit që shqiptarët do t’i zgjedhin vetë përfaqësuesit e tyre. Ka barriera shumë të mëdha në këtë formulë.

Kryeministri Edi Rama: Shqiptarët do të zgjedhin vetë përfaqësuesit e tyre përsëri. Ajo që kam thënë është pikërisht kjo që po ndodh sot. Shqiptarët do të zgjedhin patjetër. Është një zgjedhje që në fund e kanë shqiptarët. Dhe ju do ta shikoni pas zgjedhjeve që do të ketë konkretisht raste kur kjo do provohet, siç provohet në vende të tjera.

 

– Zoti Kryeministër, pse e ulët pragun nga 3% në 1 %, ndërkohë që ju akuzuat partitë e vogla si shushunja përfituese të financave të shtetit?

Kryeministri Edi Rama: Nuk e përdor fjalën “shushunjë”. E bëtë “sh” me “sh”, “shushunjë”, “shantazh”, por janë dy gjëra të ndryshme. Nuk e përdor fjalën shushunjë se e kam stres nga koha kur përdorej në propagandën komuniste dhe quheshin “shushunja” armiqtë e popullit. Opinioni im për partië e vogla është ai që thashë dhe e kam thënë më parë, nuk është sekret. Por opinioni im nuk mjafton. Sepse unë nuk jam as diktator, as autokrat dhe aspak i ngjashëm me ata, të cilët më hidhen mua, duke folur për veten e tyre. Që do të thotë që ne hymë në një proces kompromisesh dhe dua apo sdua unë, Partia Demokratike është një realitet politik. Pra, ne jemi në një proces kompromisi. Partia Demokratike nuk është një realitet që mund të fshihet nga tryeza, thjesht dhe vetëm sepse ka fshirë veten nga Parlamenti. Është partia e dytë. Është partia që do të konkurrojë në zgjedhje dhe ka të drejtën që të ketë jo vetëm opinionin, por të ketë vendin e saj në një proces kompromisi. Edhe këta që janë këtu, edhe pse janë këtu në mënyrë aksidentale, si rezultat i faktit që Lulzim Basha humbi rrugën dhe duke humbur rrugën, harroi derën e Parlamentit, ata kanë të drejtën e tyre si pjesë e procesit. Ishte kërkesë e tyre që pragu të ulej. E bëmë një ulje paraprake nga 5% në 3%. Ishte shumë 3, e ulëm në 1. Më fal, çfarë janë këto parti që edhe me pragun 1% klithin e ulërijnë, kapin podiumin dhe mikrofonin. Çfarë duan këta në Kuvendin e Shqipërisë, kur skanë as 1%? Të dalin të marrin votat dhe kaq. Është e thjeshtë.

 

– Çfarë i ofruat deputetëve që votuan “pro” Kodit Zgjedhor dhe pjesa tjetër e kolegëve i quajti tradhëtarë, të shitur?

Kryeministri Edi Rama: Pse qenka “o janë blerë, o janë tradhëtare”? Ka dhe një tjetër më të thjeshtë, që kanë opinionin e tyre të ndryshëm nga opinioni i disave atje. Ata atje nuk janë  formacion politik i rregullt, siç ishte PD-ja, apo opozita e mëparshme në Parlament, që ishin formacione ushtarake që çfarë thotë njëri, e përsërisin të tjerët. Ata janë një konglomeratë njerëzish që kanë opinione të ndryshme. Janë 4, 5 apo 6 grupe parlamentare, ka disa që s’kanë grup dhe bëjnë grup sipas rrethanave. Pse duhet të jetë kjo kështu? Si ka mundësi që çdo gjë në këtë vend qenka ose i shitur, ose i blerë? Jo, nuk është kështu!

 

– Opozita e bashkuar dje ju ka akuzuar që në votimin e njëanshëm që keni bërë sot, në Parlament, ju i keni mbyllur derën integrimit të vendit në Bashkimin Europian, pasi BE-ja ka kërkuar një reformë zgjedhore konsensuale?

Kryeministri Edi Rama: BE-ja nuk ka kërkuar një reformë zgjedhore konsensuale. Nuk është shkruar në asnjë rresht. Më gjithëpërfshirëse se kaq nuk ka pasur ndonjëherë. Nëse ju mbani mend ndonjë reformë elektorale në gjithë historinë e këtij vendi, ku janë përfshirë edhe ata që nuk janë fare në Parlament e janë dëgjuar të gjithë, ma kujtoni. Mua nuk më kujtohet sepse nuk ka pasur në fakt. Gjithëpërfshirja nuk do të thotë që në fund, ose të bien të gjithë dakord 100% me të gjitha gjërat, ose gjëja nuk bëhet e as nuk do të thotë që kush bërtet më shumë, kush shan, kush akuzon, kush shantazhon, do fitoka. Nuk ndodh kjo me PS-në. Unë habitem si nuk e mësuan akoma.

 

– A ju kujtohet ndonjë rast ndryshimesh kushtetuese, apo të Kodit Zgjedhor në mënyrë të njëanshme, pa konsensus PD-PS? Unë nuk kujtoj asnjë rast që PD-ja dhe PS-ja ta kenë ndryshuar Kodin Elektoral apo Kushtetutën pa konsensus me njëra-tjetrën.

Kryeministri Rama: Unë nuk kujtoj asnjë rast në të kaluarën, ku PD-ja ose PS-ja nuk kanë qenë fare në Parlament dhe votat për të bërë Kodin i kanë patur të tjerë.

 

– Zoti Soreka, për të vazhduar në linjë me kolegen, ka bërë thirrje që të gjithë ndryshimet në Kodin Zgjedhor të bëhen në Këshillin Politik. Ju nderin e kësaj marrëveshjeje e keni mbajtur, siç thotë Zonja Yuri Kim?

Kryeministri Rama: Kjo është bisedë e tejkaluar. Sot votohet, gjithçka mbaron dhe më lejoni…

 

– Do të merrni përsipër përgjegjësinë për votimin e njëanshëm të Kodit dhe Kushtetutës? 

Kryeministri Edi Rama: Nuk ka votim të njëanshëm.

 

– E njëanshme është sepse ata persona nuk përfaqësojnë votën e opozitës aty. E keni thënë dhe ju, përderisa jeni ulur në tryezë me partitë që janë jashtë.

Kryeministi Edi Rama: Këtë e thoni ju, por ata janë aty e ata kanë votën dhe konsensusin për votën e përcakton Kushtetuta, nuk e përcakton lumturia e Lulit, apo depresioni i Ilirit. E përcakton Kushtetuta. Nëse janë 84 vota aty, kalon Kodi Zgjedhor. Nëse janë 93 vota aty, ndryshon Kushtetuta. Është shumë e thjeshtë, e përcakton Kushtetuta këtë. E kanë zgjidhur ata që kanë bërë kushtetutat më parë, sesi kapërcehen momente kur dikush çmendet, apo bën sikur çmendet e kërkon të marrë peng gjithë dynjanë me idenë se po nuk dha ai konsensus, vendi duhet të rrijë e të presë atë, apo aq më tepër duhet t’i bëjë qejfin atij. Kjo është shumë e thjeshtë.

 

– Ju vetë e keni thënë që Partia Demokratike dhe LSI-ja kanë votuesit e tyre. Ata persona që janë aty kanë marrë mandatin falë PD-së dhe LSI-së dhe ju prandaj jeni ulur në tryezë. Pse e shkelët marrëveshjen? Pse duhet të bëni ndryshime të njëanshme, ku listat nuk i hapët 100%?

Kryeministri Edi Rama: Ata kanë marrë mandatin nga Monika dhe nga Luli, nuk e kanë marrë nga unë. Nuk i kam zgjedhur unë ata.

 

– Po por nuk përfaqëson votën e opozitës që doli në shesh dhe kërkon largimin tuaj.

Kryeministri Edi Rama: Vota që jepet në Parlament nuk është e vlefshme kur ka fotografi me shesh mbrapa, ose kur ka fotografi tek pullë mbrapa. Vota atje është e vlefshme në bazë të një mandati. Mandatet ata i kanë marrë nga Luli dhe nga Monika. A i dëgjojnë, apo nuk i dëgjojnë, a bëjnë me kokën e tyre, kjo është puna e tyre, nuk është puna ime. Ajo që ne duhet të bënim e që po e bëjmë, është të kalojmë reformën zgjedhore në Parlament, siç thotë dhe dokumenti i Bundestagut, siç thotë dhe Bashkimi Europian, në Parlament me votat që përcakton Kushtetua.

 

– Por po e bëni pa gjithëpërfshirje, siç tha ambasadori i Bashkimit Europian.

Kryeministri di Rama: Edhe një herë, mos më kërko të them 10 herë. Gjithëpërfshirja nuk do të thotë që në fund të dalin të gjithë e të votojnë 100%, me çdo kusht, sepse, për fat të mirë, koha e votimit 100% ka vdekur në dhjetor të vitit 1990. Nuk arritëm dot të kemi 100% konsensus. Çfarë duhet të bëjmë? Të rrimë e të presim, apo të bëjmë siç thotë palestra e shtangës në Presidencë. Nuk e bëjmë dot këtë gjë, duhet të vazhdojmë përpara. Kush ka vota, të vijë, sheshi është aty, skuadrat zbresin aty, të marrin votat dhe në parlamentin e ardhshëm të vijnë të gjithë me mend në kokë. Mos të bëjnë më gabimet që bënë. Kaq!

 

– Do bëni një reformë tjetër zgjedhore?

Kryeministri Edi Rama: Italia ka bërë në mos gabohem 5 reforma zgjedhore në 5 apo 6 legjislaturat e fundit. I ka bërë të gjitha me shumicë të thjeshtë. Sot që flasim, në Itali diskutohet ligji i ri zgjedhor mes forcave që janë në qeveri dhe as nuk e ka kush mendjen të thotë prit një herë, a janë apo nuk janë dakord ata që janë në opozitë. Greqia kishte një ligj zgjedhor që prej 40 vitesh ishte në këmbë. Erdhi një Kryeministër dhe një shumicë e ndryshuan. Erdhi tjetri mbrapa, e ndryshoi prapë. Ne kemi bërë maksimumin e maksimumit të maksimumit që të arrijmë në një rezultat konsensual në një proces gjithëpërfshirës. Procesi ka qenë plotësisht gjithëpërfshirës, rezultati nuk është plotësisht konsensual, por ama në këtë proces mos harroni një gjë, se këtu është çudi e madhe, PD-ja ka fituar komisionet siç i donte dhe sapo do votojmë dhe ata që do Partia Demokratike. Ndërkohë që ne i çojmë dhe i themi ta votojmë bashkërisht Ilir Rusmajlin, zëvendëskryeministrin e Sali Berishës, ministrin e Drejtësisë të Sali Berishës, një person që sa herë ka hipur në foltore ishte tamam shembulli, për mua, i admirueshëm, në një pikëpamje, si kundërshtar i gjuhës që nuk ka kocka, por kocka thyen, por ndryshe nga këta e nga shumë të tjerë që nuk janë aty, nuk thyente platformën mbajtëse të edukatës. Nuk e duan Ilir Rusmajlin.

 

– Rusmajli ka vite që nuk ka lidhje me Partinë Demokratike.

Kryeministri Edi Rama: Po mirë, ne nuk do e merrnim tek SHQUP-i sot, kryetarin e Komisionit. Çfarë kërkoni nga ne, ta merrnim tek dera e SHQUP-i e t’i thonim hajde se na duhet konsensusi me këta e futu ti atje? Ne zgjodhëm një njeri që nuk ka lidhje me Partinë Socialiste dhe që ka më shumë lidhje me Partinë Demokratike se me Partinë Socialiste. Nuk e duan, OK.

Nga ana tjetër, komisionet i donin politike. Ne nuk i donim politike, por po i votojmë.

Këta brenda në Parlament nuk donin pragun 5%, nuk e duan as 3, e duan 1. OK, merreni pragun 1.

Duan që kryetari, – se këta kryetarë janë potencialë, do bëjnë të gjithë nga një parti – të konkurrojë në më shumë se një qark.

Dakord, sa doni? – Katër.

Merrini 4 qarqe. Donin 12 në fakt, por s’mund të bëhej që të kishim 12 palë lista me 12 në krye të listës që ishin po i njëjti njeri.

Donin 4. E kanë vendet e tjera, nuk është gjë që nuk e ka askush. Merreni edhe këtë.

Si bëhet që duhet me i dhënë të gjithëve çfarë kërkojnë dhe kur janë edhe në kundërshti me njëri-tjetrin? Partia Socialiste, çfarë duhet të bëjë, duhet vetëm të japë? E në fund kush fiton? Po nuk fitoi Partia Socialiste, nuk fiton Shqipëria, duhet ta kuptoni këtë gjë. Është e vlefshme kjo për dje, e keni parë sa ka fituar Shqipëria kur ka fituar Partia Demokratike, përjashto momentin e parë të ndryshimit të madh, por aty shqiptarët nuk i njihnin akoma se çfarë janë. Kjo është e vlefshme për sot. Kjo është e vlefshme dhe për mot. Pastaj më tutje të shohim. Nëse ata nuk nxjerrin përfundimin që u mungon, që shqiptarët nuk janë budallenj, do rrinë në opozitë, lista të mbyllura, të hapura, të shqyera, të vulosura e të zarfosura. Por edhe sikur të iki unë, të ikim ne fare, ta lësh Lulin të dalë i vetëm, shqiptarët nuk ia japim mandatin që të jetë kryeministër dhe për më tepër tani, kështu si erdhi kjo punë, si ajo që jep një, të marrësh dy. Këtu kush jep votën për Lulin, merr Ilirin, mos ta harroni. Merr Ilirin!